Netherland CHIN Revolution

 

CHINLAND Revolution (21/02/2021)

 

ရိုဟင်ဂျာတွေကို လူမျိုးတုံး သတ်ဖြတ်မှု ပထမရက် ICJ မှာ ကြားနာ

 ရိုဟင်ဂျာတွေအပေါ် လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှုတွေ ကျူးလွန်ခဲ့တယ်ဆိုတဲ့ စွဲချက်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး နယ်သာလန်နိုင်ငံ သည်ဟိဂ်မြို့က အပြည်ပြည် ဆိုင်ရာတရားရုံး(ICJ)မှာ မြန်မာနဲ့ ဂမ်ဘီယာတို့ရဲ့ လျှောက်လဲ တင်ပြ ချက်တွေကို နောက်ထပ် ကြားနာမှု ဒီနေ့ စတင်နေပါတယ်။

လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှုဆိုင်ရာ ဂျီနီဗာပဋိညာဉ်ကို မြန်မာဘက်က ချိုးဖောက် ခဲ့တယ်ဆိုပြီး ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံက တရားစွဲတဲ့အမှုကို NLD အစိုးရလက်ထက်တုန်းက ကနဦးကန့်ကွက်မှုတွေ ပြုလုပ်ထားတဲ့ အတွက် အဲဒီကန့်ကွက်မှုတွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး ICJ က ကြားနာနေတာ ဖြစ်ပါတယ်။

 မြန်မာဘက်က ကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့

ဒီနေ့ ကြားနာမှုကို ကိုဗစ်-၁၉ ကပ်ရောဂါကြောင့် တက်ရောက်တဲ့ လူအရေအတွက် ကန့်သတ်ထားပြီး လူကိုယ်တိုင်ရော ဗီဒီယိုလင့်ခ် ကနေပါ နှစ်မျိုးစလုံးနဲ့ ကျင်းပပါတယ်။

လေးရက်တာ ကြားနာမှုမှာ ဒီနေ့ ပထမဆုံးနေ့အဖြစ် မြန်မာဘက်က သူတို့ရဲ့ ကန့်ကွက်လွှာကို လျောက်ထားရပါတယ်။ မြန်မာဘက်က ကိုယ်စားလှယ် အဖြစ် ယခင်က ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ရဲ့နေရာမှာ အခုအခါ စစ်ကောင်စီရဲ့ နိုင်ငံတကာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေး ဝန်ကြီး ဦးကိုကိုလှိုင်က တာ၀န်ယူထားပြီး သူနဲ့အတူ ယူကေအခြေစိုက် ရှေ့နေအဖွဲ့က ရှေ့နေ ၃ ဦး တရားရုံးကို တက်ရောက်တာ တွေ့ရပါတယ်။ မြန်မာဘက်က ပူးတွဲကိုယ်စားလှယ် အဖြစ် ဒေါက်တာ သီတာဦးက တာဝန်ယူပါတယ်။ 

အခုကြားနာမှုမှာ သဘာပတိအဖြစ် လက်ရှိ အိုင်စီဂျေရဲ့ ဥက္ကဋ္ဌ အမေရိကန် တရားသူကြီး ဂျုန်း ဒေါ်နိုဟူးက ဆောင်ရွက်ပါတယ်။အထူးတရား သူကြီးတွေအဖြစ် အရင်ကြားနာပွဲတွေကတည်းက နိုင်ငံ အသီးသီးက တင်သွင်းခဲ့တဲ့ တရားသူကြီးတွေလည်း တက်ရောက်ကြပြီး ဂမ်ဘီယာဘက်က တောင်အာဖရိကနိုင်ငံက ဥပဒေ ပညာရှင် ဒေါက်တာ နာဗီ ပီလေးနဲ့ မြန်မာဘက်ကတော့ ဂျာမနီနိုင်ငံက ပါမောက္ခ ကလော့စ် ခရက်ဘ် ဖြစ်ပါတယ်။

 ဘယ်အချက်တွေကို မူတည်ကန့်ကွက်တာလဲ

မြန်မာဘက်က အချက် ၄ ချက်နဲ့အဓိက ကန့်ကွက်သွားမယ်လို့ ဦး ကိုကိုလှိုင်က ကြားနာမှု စစချင်းမှာ ပြောပါတယ်။မြန်မာဘက်က လိုက်ပါ ဆောင်ရွက်တဲ့ ရှေ့နေအဖွဲ့က ဒေါက်တာ ခရစ္စတိုဖာ စတိတ်ကာ တင်ပြတဲ့ ပထမဆုံးအချက်မှာတော့ ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံဟာ အစ္စလာမ္မစ် နိုင်ငံများအဖွဲ့ အိုအိုင်စီ ကိုယ်စား တရားစွဲခဲ့တာ ဖြစ်လို့ ဒီလို တရားစွဲလို့ မရဘူးလို့ ထောက်ပြခဲ့ပါတယ်။

အိုင်စီဂျေကို တင်ပြတိုင်ကြားရာမှာ နိုင်ငံတစ်ခုက နောက်နိုင်ငံ တစ်ခုကိုသာ တရားစွဲဖို့ တင်ပြလို့ရတာ ဖြစ်တဲ့အတွက် နိုင်ငံတကာ အဖွဲ့အစည်း ဖြစ်တဲ့ အိုအိုင်စီက သူတို့ကိုယ်စား ဂမ်ဘီယာကို တရားစွဲ စေတာဖြစ်တယ်၊ ဒါကြောင့် တရားရုံးအနေနဲ့ အမှုကို လက်ခံ စဉ်းစားဖို့ မသင့်ဘူးလို့ တင်ပြခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

 နောက်ထပ် ရှေ့နေတွေကလည်း အခု တရားစွဲဆိုမှုမှာ ဂမ်ဘီယာဟာ နစ်နာတဲ့နိုင်ငံ၊ သူ့နိုင်ငံသားတွေ ထိခိုက်ခံရလို့ တိုင်ကြားတဲ့သူမဟုတ်ဘူး။ ရိုဟင်ဂျာတွေ ထိခိုက်နစ်နာတယ်ဆိုရာမှာ ဂမ်ဘီယာက တိုက်ရိုက် ဆက်စပ်ပတ်သက်မှု မရှိတဲ့အတွက် တရားစွဲဆိုနိုင်တဲ့ အနေအထား မရှိဘူးလို့ ကန့်ကွက် တင်ပြခဲ့ပါတယ်။ တတိယ ကန့်ကွက်ချက် အနေနဲ့ လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှု တားဆီးရေး ပဋိဉာဉ်ကို မြန်မာနိုင်ငံက လက်မှတ် ရေး ထိုးခဲ့စဉ်က ပုဒ်မ ၈ ကို ချွင်းချက် ထားခဲ့ တယ် ဆိုတာကို ထောက်ပြ ပြီး အဲဒီအတွက် မြန်မာကို ဥပဒေအရ တရားစွဲဆိုလို့ မရဘူးလို့ တင်ပြ ပါတယ်။ စတုတ္ထ ကန့်ကွက်ချက်အနေနဲ့ တရားရုံးအနေနဲ့ ဒီအမှုကို လက်ခံစဉ်းစားခွင့် မရှိဘူးဆိုတာကို ဂမ်ဘီယာနဲ့ မြန်မာကြားမှာ တိုက်ရိုက် အငြင်းပွားမှု ပြဿနာရှိမနေဘူးဆိုတဲ့ အချက်နဲ့ တင်ပြ ကန့်ကွက် သွားပါတယ်။

မြန်မာဘက်က ကန့်ကွက်မှုတွေအားလုံးဟာ ဥပဒေအကြောင်းချင်း ရာတွေကို ကိုးကားပြီး ဂမ်ဘီယာက တရားစွဲဆိုခွင့်မရှိဘူး၊ တရားရုံးက ဒီအမှုကို လက်ခံစဉ်းစားခွင့် မရှိဘူးဆိုတဲ့အချက်တွေကို အဓိက တင်ပြ သွား ခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။

ဂမ်ဘီယာရဲ့ မျှော်လင့်ချက်

 ဒီနေ့ ကြားနာမှုမှာ ဂမ်ဘီယာဘက်ကတော့ ကိုယ်စားလှယ်အသစ်အဖြစ် ဂမ်ဘီယာ တရားရေးဝန်ကြီး ဒေါ့ဒါ ဂျာလိုးက လူကိုယ်တိုင် တက်ရောက် ပါတယ်။ သူ့ရဲ့မျှော်လင့်ချက်နဲ့ပတ်သက်လို့ ဒေါ့ဒါ ဂျာလိုးက ကြားနာပွဲ မစခင်လေးမှာပဲ ဘီဘီစီမြန်မာပိုင်းကို အခုလို ပြောပါတယ်။

"တရားရုံးအနေနဲ့ မြန်မာဘက်က ကန့်ကွက်မှုကို ပယ်ချမယ်လို့ပဲ မျှော်လင့်ထားပါတယ်။ ဒီတရားရုံးမှာ ဆုံးဖြတ်စီရင်ပိုင်ခွင့်အာဏာ မရှိဘူး ဆိုပြီး မြန်မာဘက်က ကန့်ကွက်ထားတာပါ။ မြန်မာဘက်ကနေ အခုတစ်ကြိမ်ရော၊ ၂၀၂၀ ဇန်နဝါရီလတုန်းက ကြားဖြတ် အစီအမံချခဲ့တဲ့ ကြားနာမှုတွေမှာရော သူတို့တင်သွင်းခဲ့တဲ့ အဓိက အချက်အလက် တွေကို တရားရုံးက တညီတညွတ်တည်း လက်မခံဘဲ ပယ်ချခဲ့ပါတယ်။ ဒါကြောင့် တရားရုံးအနေနဲ့ အဲဒီတုန်းက သူတို့ရပ်တည် ဆုံးဖြတ်ချက် ကနေ သွေဖြည်သွားစရာ အကြောင်းမရှိဘူး လို့ မြင်ပါတယ်။"

ဒုတိယနေ့ ကြားနာမှုအဖြစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ၂၃ ရက် ဗုဒ္ဓဟူးနေ့မှာ ဂမ်ဘီယာ ဘက်က လျှောက်လဲမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီနောက် ဒုတိယ အကြိမ် အဖြစ် မြန်မာဘက်က ဖေဖော်ဝါရီ ၂၅ ရက်နေ့မှာ လျှောက်လဲ ရဖို့ရှိပြီး ဂမ်ဘီယာဘက်ကတော့ ၂၈ ရက်နေ့မှာ အပြီးသတ် လျှောက်လဲ ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

NUG က မြန်မာနိုင်ငံကို ကိုယ်စားပြုခွင့်ပြုဖို့ တရားရုံးကို တင်ပြ

အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ NUG ကလည်း မြန်မာပြည် ကိုယ်စား ပြုပြီး ကြားနာပွဲတက်ရောက်ဖို့ ဇန်နဝါရီလတုန်းက ICJ ကို စာပို ခဲ့ပေ မယ့် စာလက်ခံရရှိကြောင်း တရားရုံးက ပြန်ကြားစာသာ ရခဲ့ တယ်လို့ ဒီမနက်က လုပ်တဲ့ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲတစ်ခုမှာတော့ NUG နိုင်ငံခြား ရေးဝန်ကြီး ဒေါ်ဇင်မာအောင်က ပြောပါတယ်။ NUG အနေနဲ့ မြန်မာ ဘက်က ကနဦးကန့်ကွက်ထားချက်တွေ အားလုံးကို ရုပ်သိမ်း တယ်လို့ လည်း ကြေညာထားပြီး ဒီအမှုကို ရင်ဆိုင်ဖို့ နိုင်ငံတကာ ရှေ့နေ တွေ ပါဝင်တဲ့ ဥပဒေအဖွဲ့ကိုလည်း ခန့်အပ်ထားပြီး ဖြစ်ကြောင်း ထုတ်ပြန် ထား ပါတယ်။( BBC Myanmar)

 

 

Dutch Rule & Law ( Part 1,2,3)

 

Dutch Rule & Law ( Part 4,5,6)

 

Dutch Rule & Law ( Part 7,8,9)

 

Dutch Rule & Law (Page 10,11,12,13)

 

ကရင့်တော်လှန်ရေးသမိုင်း အကျဉ်း

 

ကရင်လူမျိုးတွေဟာ ဖိနှိပ်ချုပ်ချယ်အုပ်စိုးမှု အောက်ကနေ လွတ်မြောက်ဖို့အတွက် ဘိုးဘွားတွေအနေနဲ့ ကိုလိုနီနယ်ချဲ့အစိုးရ အုပ်ချုပ်စဉ် ကတည်း က စတင်တော်လှန်ခဲ့ကြပါတယ်။ ရှေးဦး ပညာတတ် ကရင် ခေါင်းဆောင်ကြီးတွေ အနေနဲ့ ကရင်လူမျိုးတွေရဲ့ ကိုယ်ပိုင်ပြည်နယ်၊ ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်တွေ ရဖို့ ကရင်အမျိုးသားအသင်း (KNA)၊ ဗုဒ္ဒဘာသာကရင်အမျိုးသား အသင်း (BKNA)၊ ကရင်ဗဟိုအဖွဲ့ချုပ် (KCO) နှင့် ကရင် လူငယ်အစည်းအရုံး (KYO) တွေ ကို ဖွဲ့စည်းတည်ထောင်ပြီး ရပ်တည် တောင်းဆိုခဲ့ကြပါတယ်။

 

၁၉၄၆ ခုနှစ် တွင် ကရင်အဖွဲ့အစည်းများ ဖြစ်တဲ့ ကရင်အမျိုး သားအသင်း (KNA) နှင့် ကရင်ဗဟိုအဖွဲ့ချုပ် (KCO) တို့ရဲ့ ခေါင်းဆောင် စောသာဒင်၊ စောဖိုးချစ်၊ ဆစ်ဒနီလူနီ နှင့် စောဘဦးကြီး တို့ ဟာ အင်္ဂလန်ပြည် ကို သွားရောက်ပြီး ကရင်ပြည်ရရှိဖို့ တောင်းဆို ခဲ့ကြပါတယ်။

 

ကရင်ပြည် ရရှိဖို့ တောင်းဆိုတိုက်ပွဲဝင်ခြင်း အတွက် ကရင် အဖွဲ့အစည်းကြီး (၄) ဖွဲ့ ရဲ့ ခေါင်းဆောင်တွေကနေ ကရင် အဖွဲ့အစည်းကြီး တစ်ခုတည်း ရှိမယ်ဆိုရင် အမျိုးသားနိုင်ငံရေးအရ ပိုမိုလွှမ်းခြုံလာစေဖို့ ရည်ရွယ်ပြီး ၁၉၄၇ ခုနှစ် ဖေဖေါ်ဝါရီလ ၅ ရက် နေ့ မှာ ကရင်အမျိုးသားအသင်း (KNA)၊ ဗုဒ္ဒဘာသာကရင်အမျိုးသား အသင်း (BKNA)၊ ကရင်ဗဟိုအဖွဲ့ချုပ် (KCO) နှင့် ကရင် လူငယ်အစည်းအရုံး (KYO) တွေ ကို ပေါင်းစည်းပြီး ကရင်အမျိုးသားအစည်းအရုံး (KNU) ကို စတင်တည်ထောင်ခဲ့ပါတယ်။ မြန်မာပြည် တွင်း ကို ဖက်ဆစ် ဂျပန်များ ဝင်ရောက်လာချိန် ဂျပန် တပ်များ နှင့် ဗမာ့လွတ်လပ်ရေးတပ်မတော် BIA တို့ ပူးပေါင်းပြီး ကရင် လူမျိုးတွေကို နှိပ်စက်အနိုင်ကျင့် သတ်ဖြတ်ညှင်းဆဲ ခဲ့ကြပါတယ်။

 

ကရင်အမျိုးသားအစည်းအရုံး ရဲ့ ရုန်းကန်လှုပ်ရှားမှုတွေကို အထောက်အကူ ဖြစ်ဖို့ နှင့် ကရင်လူမျိုးတွေရဲ့ လူမှုဘဝ ရှင်သန်ရပ်တည်မှု ကို လုံခြုံစေဖို့ အင်္ဂလိပ်တပ်ရဲ့ လက်အောက်ခံတပ်တွေ ဖြစ်ခဲ့ကြတဲ့ ကြည်း၊ ရေ၊ လေ နှင့် အခြား တပ်ခွဲတွေ က ကရင်တပ်သားတွေကို ပြန်လည် စုပေါင်းပြီး ကရင်အမျိုးသားကာကွယ်ရေး တပ်ဖွဲ့ (KNDO) ကို ၁၉၄၇ ခုနှစ် ဇူလိုင်လ (၁၆) ရက်နေ့ မှာ စနစ်တကျ ဖွဲ့စည်း တည်ထောင်ခဲ့ပါတယ်။

 

၁၉၄၈ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ (၄)ရက် နေ့ မြန်မာပြည် လွတ်လပ်ရေး ရပြီး နောက်ပိုင်း ကေအဲန်ယူ-ကရင်အမျိုးသား အစည်းအရုံး ခေါင်းဆောင် တွေ ဟာ ဖဆပလ အစိုးရ ဆီကို သွားပြီး ကရင်ပြည် တောင်းဆို ခဲ့ကြပါတယ်။ ဖဆပလ အစိုးရ က ငြင်းတဲ့အပြင် ကရင်လူမျိုး တွေကို ကဲ့ရဲ့ရှုံ့ချ ခဲ့ပါတယ်။ ကရင်လူမျိုးဆိုတာ ငြိမ်းချမ်းခြင်း ကို မြတ်နိုးသူတွေ ဖြစ်လို့ ငြိမ်းချမ်းသော နည်းလမ်းနဲ့ပဲ ကရင်ပြည် ရရှိဖို့ ကြိုးစားရုန်းကန်ကြမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

 

ဒါကြောင့် ကေအဲန်ယူ နှင့် ကေအဲန်ဒီအို တို့မှ ကရင်ပြည်သူလူထု (၄) သိန်းကျော် ကို ဦးဆောင်ပြီး မြို့လမ်းမ များပေါ်မှာ ငြိမ်ချမ်းစွာ ဆန္ဒဖော်ထုတ် ခဲ့ကြ ပါတယ်။ ဒီ ဆန္ဒဖော်ထုတ်ခြင်း ကို အယဉ်ကျေးဆုံးနှင့် စည်းကမ်း အရှိဆုံး စီတန်းလှည့်လည် ဆန္ဒဖော်ထုတ်ခြင်း အဖြစ် ကမ္ဘာမှ အသိအမှတ်ပြုခဲ့ပါတယ်။ အဆိုပါ ဆန္ဒဖော် ထုတ်ခြင်းမှာ ကရင်လူမျိုးတွေ လိုလားတဲ့ အချက် (၂)ချက် ဖြစ်တဲ့ ကရင်ပြည်ချက်ချင်းပေး၊ ကရင် တစ်ကျပ် ဗမာ တစ်ကျပ် ချက်ချင်းပြ နှင့် မလိုလားတဲ့ အချက်(၂)ချက် ဖြစ်တဲ့ လူမျိုးရေး အဓိကရုဏ်း အလို မရှိ၊ ပြည်တွင်းစစ် အလိုမရှိ တို့ကို ကြွေးကြော်ခဲ့ ပါတယ်။ 

 

ဖဆပလ အစိုးရ က အလေးမထားတဲ့အပြင် အစိုးရလက်အောက်ခံ ဗမာ့တပ်မတော် ဟာ ကရင်ကျေးရွာ တွေကို မီးရှို့ခြင်း၊ ကရင်ရွာသူရွာသားတွေကို နှိပ်စက်သတ်ဖြတ်ခြင်း များ ကို ပြုလုပ်လာခဲ့ပါတယ်။ တချိန်တည်းမှာ ဖဆပလ အစိုးရ က ကရင်အမျိုးသား ကာကွယ်ရေးအဖွဲ့ (KNDO) ကို မတရားအသင်း အဖြစ် ၁၉၄၉ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ (၃၀) ရက် နေ့ မှာ ကြေညာ ခဲ့ပါတယ်။ 

 

အဲလို ကြညာပြီး နောက်တစ်ရက် မှာပဲ ကရင်အမျိုးသား ခေါင်းဆောင်တွေ နေထိုင်တဲ့ ကရင်အမျိုးသား ကာကွယ်ရေးအဖွဲ့ ဌာနချုပ် (အင်းစိန်) ကို စီးနင်းတိုက်ခိုက်လာတဲ့ အတွက် လက်နက် ကိုင်တိုက်ခိုက်ခြင်း ကို ရှောင်လွဲလို့ မရတော့ဘဲ ၁၉၄၉ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ (၃၁) ရက်နေ့ မှာပဲ လက်နက်ကိုင် တော်လှန်ရေး ကို စတင် ခဲ့ရပါတော့တယ်။

 

ကရင့်တော်လှန်ရေး မျှော်မှန်းချက် ကတော့ - ကရင်အမျိုးသားများသည် လူမျိုး တစ်မျိုး၏ လက္ခဏာ နှင့် ဂုဏ်သိက္ခာ ပြည့်ဝသော အေးချမ်းသာယာပြီး လွတ်လပ်သော အခွင့်အရေး အပြည့်အဝရှိခြင်း၊ ခေတ်နှင့်အညီ ခေတ်မီ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်စေခြင်းကို ရရှိပိုင်ဆိုင်ရန် ဖြစ်ပါတယ်။

 

ကေအဲန်ယူ-ကရင်အမျိုးသားအစည်းအရုံး ရဲ့ ရည်ရွယ်ချက် ကတော့ -

၁) ကရင်အမျိုးသားများအတွက် တရားမျှတသော အကျယ်အဝန်း ရှိ၍ ကိုယ်ပိုင်ပြဌာန်းခွင့် ရှိသည့် ကော်သူးလေ (ခေါ်) ကရင်ပြည် (ဝါ) ကရင်ပြည်နယ် ကို ထူထောင်ရန်

၂) အမျိုးသားတန်းတူရေး နှင့် ကိုယ်ပိုင်ပြဌာန်းခွင့် ကို နိုင်ငံရေးအရ ရရှိ ပိုင်ဆိုင်ရန်၊

၃) ဒီမိုကရေစီ အခွင့်အရေး အပြည့်အဝ ရှိသည့် ပြည်နယ် ပေါင်းစု ဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စု တည်ဆောက်ရန်၊

၄) ကရင်အမျိုးသားများ အပါအဝင် တိုင်းရင်းသားလူမျိုးအားလုံး ဒီမိုကရေစီ အခွင့်အရေး ကို အပြည့်အဝ ရယူခံစားနိုင်ရန် .. တို့ ဖြစ်ပါတယ်။

ဥက္ကဋ္ဌစောဘဦးကြီး ၏ မူ(၄)ရပ် ဖြစ်တဲ့ ကရင့်တော်လှန်ရေး ခံယူချက်များ ကတော့ -

၁) လက်နက်ချစကား အလျဉ်းမပြောရ။

၂) ကရင့်လက်နက် ကရင့်လက်ထဲတွင် ရှိရမည်။

၃) ကရင်ပြည်အသိအမှတ်ပြုခြင်း ပြီးပြည့်စုံစေရမည်။

၄) ကရင့် နိုင်ငံရေးကံကြမ္မာ ကရင်ဖန်တီးရမည်။ .. ဖြစ်ပါတယ်။

 

ကရင်တမျိုးသားလုံး ၏ စံ၊ တန်ဖိုး တွေကတော့

- တည်ငြိမ်အေးချမ်းခြင်း

- ငြိမ်းချမ်းသာယာခြင်း

- စည်းလုံးညီညွတ်ခြင်း

- လွတ်မြောက်ခြင်း

- ရိုးသားခြင်း

- ဧည့်ဝတ်ပျူငှာခြင်း

- သာယာဝပြောခြင်း

- ရိုးရာဓလေ့ထုံးတမ်းမြတ်နိုးခြင်း

- တန်းတူညီမျှခြင်း

- ကိုယ်ပိုင်ပြဌာန်းခွင့် အခွင့်အရေးကို မြတ်နိုးခြင်း

- လွတ်လပ်ခြင်း

- ဒီမိုကရေစီပြည့်စုံခြင်း .. တို့ ဖြစ်ပါတယ်။

 

ကရင့်အမျိုးသားပန်းတိုင် ကို ရောက်ရှိဖို့ ခေါင်းဆောင်တွေ၊ ရဲဘော်တွေ၊ မိဘပြည်သူ အများအပြား ရဲ့ ခန္ဓာ၊ အသက်၊ သွေး၊ ချွေး ပေးဆပ်ခဲ့တာဟာ တော်လှန်ရေးကာလ တလျှောက်လုံးပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ လက်နက်ကိုင် တော်လှန်ရေး တလျှောက်လုံးမှာ ရန်သူ ကနေ အစီအစဉ်ကြီးငယ်အမျိုးမျိုး နဲ့ ကရင်လူမျိုး ပျောက်ကွယ်သွား ရန်လုပ်ဆောင်ခဲ့ပါတယ်။

 

ကရင့်တော်လှန်ရေး ကာလအတွင်း တိုက်ပွဲကြီးတွေ အနေနဲ့

- ကော်မူးရာ တိုက်ပွဲ

- နတ်အိမ်တောင် တိုက်ပွဲ

- မဲသဝေါတိုက်ပွဲ

- မော်ဖိုးကေ တိုက်ပွဲ

- ထီးမူးခီးတိုက်ပွဲ

- မယ်လတိုက်ပွဲ

- ဖလူးဂိတ်တိုက်ပွဲ

- ကတိုင်ထိတိုက်ပွဲ

- စောထာဂိတ်တိုက်ပွဲ

- ထွီဖားဝီးကျိုး(ခွေးအိပ်တောင်)တိုက်ပွဲ

- ယွားဟေလူတိုက်ပွဲ

- နော်တ တိုက်ပွဲ

- မဲတရိတိုက်ပွဲ နှင့်

တပ်မဟာ(၇)ခု အတွင်း အခြားသော တိုက်ပွဲငယ်များ အများအပြားရှိခဲ့ပါတယ်။ ဤသို့ဖြင့် တိုက်ပွဲကြီး ၊ တိုက်ပွဲငယ် ထောင် သောင်းချီ ရှိခဲ့ပြီ ဖြစ်ပါတယ်။

 

တော်လှန်ရေး တလျှောက်လုံး မှာ ကရင့်တော်လှန်ရေး ပြိုကွဲဖို့ နှင့် အားလျော့သွားဖို့ ရန်သူကနေ လှည့်ကွက်အမျိုးမျိုး နည်းလမ်းအမျိုးမျိုး ဖြင့် လုပ်ဆောင်လာခဲ့ပါသည်။ အချို့ တော်လှန်ရေးသမား တွေကတော့ ရန်သူ့ လှည့်ကွက်ထဲကို ကျရောက်ခဲ့ကြပြီး တော်လှန်ရေးကို ပြန်လည် သစ္စာဖောက် ခဲ့ကြ ပါတယ်။

 

ကရင့်တော်လှန်ရေး နယ်မြေထဲမှာ ရှိတဲ့ မိဘပြည်သူတွေ အနေနဲ့ စစ်ပွဲစစ်ဒဏ်တွေ ကြောင့် နေရပ်စွန့်ခွာပြီး တိုင်းတပါး မှာ ခိုလှုံနေရတဲ့ ဒုက္ခသည် ဦးရေ (၂)သိန်း ကျော်ရှိနေပြီး ရွှေ့ပြောင်းဒုက္ခသည် များ အဖြစ် တော၊ တောင်ထဲမှာ (၁) သိန်းကျော် ခန့် ပုန်းရှောင် နေကြရပါတယ်။ ထို့အတူပဲ ပြည်တွင်း၊ မြို့ရွာ တွေမှာ ရန်သူရဲ့ အနိုင်ကျင့် ဖိနှိပ် စိုးမိုးအုပ်ချုပ်ခြင်းများ ကို ခံနေကြ ရတာလည်း ရှိပါတယ်။ ကရင့်တော်လှန်ရေး ဌာနချုပ် တစ်ကြိမ် ကျဆုံးခဲ့ပြီးနောက်မှာ ပြည်တွင်း ကရင်လူမျိုးများ နှင့် ဝေးကွာခဲ့ရပြီး ဆက်သွယ်မှုတွေ မပြုလုပ်ရဲ ကြတော့ပါဘူး။

 

ကရင့်တော်လှန်ရေးတလျှောက် မှာ ကရင်အမျိုးသမီးအစည်းအရုံး၊ ကရင်လူငယ်အစည်းအရုံး၊ ကရင်လူမှု အခြေပြုအဖွဲ့အစည်းတွေ၊ တော်လှန်ရေးနယ်မြေထဲမှာ ရှိတဲ့ မိဘပြည်သူတွေ၊ ဒုက္ခသည်စခန်းမှာ ရှိတဲ့ မိဘပြည်သူတွေ၊ နိုင်ငံတကာရောက် ကရင်လူမျိုးတွေ စသည်ဖြင့် အသီးသီး ကနေ ထောက်ပံ့ဝန်းရံ ကူညီခဲ့ကြပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ပြည်တွင်း (မြို့ရွာများ) မှ ကရင်မိဘပြည်သူတွေ အနေနဲ့ မတရားသော ဥပဒေတွေနဲ့ ဖိနှိပ်အုပ်ချုပ်ခံ ထားရတံ အတွက် ပေါ်ပေါ်ထင်ထင် ဆက်သွယ်မှုတွေ မရှိခဲ့တော့ပါ။

 

မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ အခက်အခဲပြဿနာ ဟာ နိုင်ငံရေးပြဿနာ ဖြစ်တဲ့အတွက် ကေအဲန်ယူ-ကရင်အမျိုးသားအစည်းအရုံး အနေနဲ့ နိုင်ငံရေး နည်းလမ်းနဲ့ ဖြေရှင်းဖို့ ကြိုးစား နည်းလမ်း ဖွေရှာခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် နိုင်ငံရေးနည်းလမ်းဖြင့် ဆွေးနွေးအဖြေရှာဖို့ အခွင့်အရေး မရရှိခဲ့ ပေ။၂၀၁၀ ခုနှစ် ဦးသိန်းစိန် အစိုးရ အနိုင်ရပြီး အုပ်ချုပ်တဲ့ ကာလမှာ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင် အဖွဲ့အစည်းများ နှင့် နိုင်ငံရေး တွေ့ဆုံ ဆွေးနွေးပွဲတွေ ကျင်းပပြုလုပ်ပြီး နိုင်ငံရေး ပြဿနာ တွေကို ဖြေရှင်းဖို့ ကြေညာခဲ့ပါတယ်။ 

 

ဒါကြောင့် ကေအဲန်ယူ-ကရင်အမျိုးသားအစည်းအရုံး အနေနဲ့ ယာယီ အပစ်အခတ်ရပ်စဲခြင်း ကို ၂၀၁၂ ခုနှစ် တွင် ပြုလုပ်ပြီး ၂၀၁၅ ခုနှစ် မှာ တစ်နိုင်ငံလုံး ပစ်ခတ် တိုက်ခိုက်မှု ရပ်စဲရေး စာချုပ် ကို သဘောတူ လက်မှတ် ထိုးခဲ့ပါတယ်။

 

ကေအဲန်ယူ-ကရင်အမျိုးသားအစည်းအရုံး အား မတရားအသင်း ကနေ ပယ်ဖျက်လိုက်တဲ့အတွက် ပြည်တွင်း မြို့ရွာ တွေမှာ နေထိုင်တဲ့ ကရင်လူမျိုးများ နှင့် ကေအဲန်ယူ-ကရင်အမျိုးသားအစည်းအရုံး တို့ ပွင့်လင်း မြင်သာစွာ ပြန်လည် တွေ့ဆုံ လာနိုင်ခဲ့ပါတယ်။

 

ကေအဲန်ယူ ခေါင်းဆောင်များ အနေနဲ့လည်း ပြည်တွင်း ကရင်လူမျိုးများ နေထိုင်ရာ နေရာ အနှံ့အပြားသို့ သွားရောက်ပြီး ကေအဲန်ယူ ရဲ့ တော်လှန်ရေး ရုန်းကန်လှုပ်ရှားမှုသမိုင်းကြောင်းတွေ၊ ကေအဲန်ယူ-ကရင် အမျိုး သားအစည်းအရုံး ရဲ့ အကြောင်းတွေ ကို ရှင်းလင်း ပြောကြားခွင့် ရခဲ့ပါတယ်။

 

ကရင့်တော်လှန်ရေး ဖြတ်သန်းမှု ထဲမှာ လက်နက်ကိုင်တိုက်ပွဲ ၆၆ နှစ် ခန့် နှင့် နိုင်ငံရေးတိုက်ပွဲ ၄ ကျော် ရှိခဲ့ပြီ ဖြစ်ပါတယ်။ တော်လှန်ရေး ရုန်းကန် လှုပ်ရှားမှု တလျှောက်လုံး အနေဖြင့် ယခု ၂၀၁၉ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ (၃၁) ရက်နေ့ တွင် နှစ် (၇၀) ပြည့် ခဲ့ပြီ ဖြစ်ပါတယ်။

SSPP Vs RCSS ဘာကွာသလဲ?

 

ရှမ်းပြည်နယ်က မြန်မာနိုင်ငံမှာ နယ်မြေဧရိယာ အကျယ်ဆုံး ဖြစ်ပြီး RCSS/ SSA ၊ SSPP/SSA ၊ PSLF/TNLA ၊ PNLO ၊ MNDAA ၊ MDAA ၊ KIA နဲ့ UWSA တို့ တည်ရှိ လှုပ်ရှားရာ ဒေသဖြစ်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် အခြားလက်နက်ကိုင် အစုအဖွဲ့ငယ်လေးတွေလည်း အများကြီးရှိပါတယ်။ 2010 မတိုင်ခင်က ရှမ်းမြောက်ပိုင်းမှာ စစ်တပ်နဲ့ အပစ်ခတ်ရပ်စဲထားပြီး တောင်ပိုင်းမှာပဲ RCSS/SSA နဲ့ စစ်တပ်ကြား ပစ်ခတ်မှုတွေရှိခဲ့ပါတယ်။ 

 

၂၀၀၈ မှာ နအဖ အစိုးရက ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေကို အတည်ပြု၊ ပါတီစုံဒီမိုကရေစီအတွက် ခြေလှမ်းစလာပြီး ၂၀၀၉ မှာ လူမျိုးစု လက်နက် ကိုင်အဖွဲ့တွေကို ဖိအားပေးကာ နယ်ခြားစောင့်တပ် BGF အဖြစ် ကူးပြောင်းစေခဲ့ပါတယ်။ ၂၀၁၀ ရွေးကောက်ပွဲအပြီး ဦးသိန်းစိန် အစိုးရ လက်ထက်မှာတော့ ရှမ်းပြည်မှာ စစ်တပ်နဲ့ လူမျိုးစု လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့တွေနဲ့ တိုက်ပွဲတွေပြန်စပြင်းထန် ခဲ့ပါတယ်။ 

 

၂၀၁၁ မှာ တနိုင်ငံလုံးအပစ်ခတ်ရပ်စဲရေး အတွက် ဦးသိန်းစိန်အစိုးရက EAO များနဲ့ တဖွဲ့ချင်းဖိတ်ခေါ်ဆွေးနွေးမှုများရှိခဲ့ပြီး ၂၀၁၃ မှာတော့ NCA ကို ရှမ်းပြည်နယ်မှ လူမျိုးစု လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များဖြစ်တဲ့ PNLO နဲ့ RCSS/SSA အပါအဝင် ၈ဖွဲ့နဲ့ လက်မှတ်ထိုးခဲ့ပါတယ်။ 

 

လက်မှတ်ထိုးထားပေမယ့် RCSS/SSA နဲ့အပစ်ခတ်ရပ်မသွားသလို UWSA နဲ့ NDAA တို့မှအပ တခြားပြည်နယ်တွင်း EAO များနဲ့ တိုက်ပွဲ များ ဆက်လက်ဖြစ်ပွားနေခဲ့ပါတယ်။ ဒီစာစုမှာတော့ SSPP နဲ့ RCSS အကြောင်းကို အဓိက ဖော်ပြသွားမှာဖြစ်ပါတယ်။ 

 

-ရှမ်းလူမျိုးတို့ရဲ့ လက်နက်ကိုင်ခြင်းအစ-

ကိုနီလိုခေတ်က ဗြိတိသျှအင်ပါယာရဲ့ တောင်တန်းပြည်မ ခွဲခြား အုပ်ချုပ်မှု အောက်မှာ ရှမ်းတောင်တန်းဒေသက ရှမ်းစော်ဘွားများရဲ့ စီမံခန့်ခွဲအုပ်ချုပ်အောက်မှာပဲ ရှိခဲ့ပါတယ်။ 1947 ဖေဖော်ဝါရီလ 12 ရက်နေ့ ဒုတိယအကြိမ်ပင်လုံညီလာခံ ကနေ တောင်တန်းပြည်ပ လွတ်လပ်ရေးပူးပေါင်းရယူဖို့ ဆုံးဖြတ်ခဲ့ကြပါတယ်။ 

 

ရှမ်း၊ကချင်၊ချင်း၊ကရင်နီ နဲ့ ဗမာ တို့ပင်လုံစာချုပ်မှာ လက်မှတ်ရေးထိုး ခဲ့ကြပေမယ့် 1948 လွတ်လပ်ရေး ရပြီးနောက်ပိုင်းမှာ ကိုယ်ပိုင် ပြဌာန်းခွင့်နဲ့ တန်းတူညီမျှရေးတို့ကို ရရှိခဲ့ခြင်းမရှိပါဘူး။ ရှမ်းလူမျိုး ခေါင်းဆောင်ဖြစ်တဲ့ စော်ဘွားကြီးစဝ်ရွှေသိုက်ကိုတော့ နိုင်ငံတော် သမ္မတရာထူး ပေးအပ်ခဲ့ပါတယ်။အဲဒီကာလတုန်းက ဖြစ်ပွားနေတဲ့ နယ်မြေ ပဋိပက္ခတွေကြောင့် ဦးနုအစိုးရက ကိုင်တွယ် ဖြေရှင်းဖို့ ကြိုးစား ရင်း ရှမ်း​​ပြည်နယ်က စစ်ဒဏ်ခံရပြီး ဒေသခံတွေလည်း ဒုက္ခ ရောက်ခဲ့ ကြရပါတယ်။

 

 နယ်မြေမအေးချမ်းမှုနဲ့ အစိုးရရဲ့ အရည်အချင်းမပြည့်ဝမှုတွေကြောင့် ရှမ်းပြည်သူများ ကြားညှပ်ခဲ့ရပြီး အစိုးရတပ်ဖွဲ့ရဲ့ ပြည်သူအပေါ် ကောင်းစွာ မဆက်ဆံကြောင်း အစီရင်ခံစာများအရ သိရှိခဲ့ရပါတယ်။ 

 

1952 မှာအစိုးရက ကျူးကျော်သူတွေကို နှိမ်နင်းဖို့ အကြောင်းပြကာ ရှမ်းပြည် တောင်ပိုင်းဒေသတချို့ကို စစ်အုပ်ချုပ်ရေး ကြေငြာခဲ့ပြီး စော်ဘွား တို့ရဲ့ အုပ်ချုပ်ခွင့်ကို ထိပါးလာခဲ့ပါတယ်။ ဒီအတွက် ကူမင်တန် တွေရဲ့ ကျူး​ကျော်မှုနဲ့ ပြည်မအစိုးရရဲ့ အုပ်ချုပ်ရေး ဝင်ရောက် စွက်ဖက်မှု တွေကိုတွန်းလှန်ဖို့ ရှမ်းအမျိုးသားရေး စိတ်ဓာတ် နိုးကြားလာခဲ့တယ်။ 

 

1956 မှာ ရှမ်းလူမျိုးတို့က ဖက်ဒရယ်အ​ရေးနဲ့ ခွဲထွက်ခွင့် အတွက်စဥ်းစား လာတဲ့အခါ အစိုးရက အမျိုးသားရေးလှုပ်ရှားမှုတွေကို အင်အားသုံး ဖိနှိပ် မှုတွေရှိခဲ့ပါတယ်။ 1958 ရှမ်းပြည်နယ်မှာ စော်ဘွား များအုပ်ချုပ်တဲ့ စနစ် ဖျက်သိမ်းခံရအပြီး အာဏာစွန့်ရတဲ့အခါ ရှမ်း စော်ဘွားတို့ရဲ့ အကူ အညီနဲ့ အတူ ရှမ်းလူမျိုးတို့ရဲ့ လက်နက်ကိုင် တော်လှန်ရေးက ကျေးလက် ဒေသ တွေမှာ အစပြုခဲ့ပြီး အစိုးရကို ပုန်ကန်တောခိုတဲ့ နွမ်စစ်ဟန်အမည်ရှိ လူငယ် အဖွဲ့က အစောဆုံးဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။

 

အဲ့ဒီ​နောက် သဘောထားကွဲကြရာက 1960 ကစပြီး Shan State Indepen-dence Army (SSIA) ၊ Shan National United Front (SNUF) ၊ Anti-Socia-list United Army (ASUA) ၊ Shan National Army (SNA) ၊ Shan National Independence Army (SNIA) တို့အသီးသီးပေါ်ပေါက် လာခဲ့ တယ်။

 

-ရှမ်းပြည်တပ်မတော်နှင့် အဖွဲ့ကွဲထွက်မှု-

1964 မှာ ကိုးကန့်လက်နက်ကိုင်တပ်အပါအဝင် SNUF နဲ့  SSIA ပူးပေါင်း ​ပြီး ညောင်ရွှေစော်ဘွားကြီးစဝ်ရွှေသိုက်ရဲ့ အမျိုးသမီးဖြစ်သူ မဟာဒေဝီရဲ့ ဦးဆောင်မှုနဲ့ ရှမ်းပြည်တပ်မတော် Shan State Army (SSA) ကို ဖွဲ့စည်းခဲ့ပါတယ်။ SSA က အစိုးရ စစ်တပ်နဲ့ ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်မှု တွေရှိနေခဲ့ပြီး ရှမ်းပြည် အရှေ့မြောက်ပိုင်းရှိ ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီ (Communist Party of Burma-CPB) ဆီကနေ စစ်သင်တန်းနဲ့ လက်နက်အကူအညီရရှိခဲ့ကြတယ်။

 

1971 မှာတော့ SSA ရဲ့ ကနဦးလက်နက်ကိုင်လမ်းစဥ်ရည်ရွယ်ချက်နဲ့ နိုင်ငံရေးဦးဆောင်မှုပေးနိုင်ဖို့ ရှမ်းပြည်တိုးတက်ရေးပါတီ Shan State Progress Party (SSPP) ကိုဖွဲ့စည်းခဲ့တယ်။ 1973 မှာ ရှမ်း​ပြည်မြောက် ပိုင်းရှိ တပ်ဖွဲ့က ဗကပနဲ့ ပူးပေါင်းခြင်းအပေါ် တောင်ပိုင်း တပ်ဖွဲ့ က သဘောထားကွဲလွဲမှုကြောင့် SSA ကနေ Shan State Army-North (SSAN)နဲ့ Shan State Army-South (SSAS)တို့ ကွဲထွက်လာခဲ့ပါတယ်။

 

-SSPP/SSA-

1960 မှာ Shan State Independence Army (SSIA) ကိုစတင် တည် ထောင်ခဲ့ပြီး 1964 မှာ SSA အနေနဲ့ ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။ အဲ့ကနေ 1971 ရောက်တဲ့ အခါ Shan State Progress Party ကိုဖွဲ့စည်းခဲ့ပါတယ်။ လက်ရှိမှာ အင်အား ၈၀၀၀ကျော်ခန့်ရှိပြီး သီပေါ၊ကျောက်မဲ၊လားရှိုး စတဲ့ နေရာတွေမှာ လှုပ်ရှားလေ့ရှိပါတယ်။ 

 

ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီ 1989 မှာမပြိုကွဲခင်အထိ CPB ဆီကနေ စစ်သင်တန်း လက်နက်အကူအညီများ ရယူခဲ့ပါတယ်။ ဗကပနဲ့ ပူးပေါင်းခဲ့လို့လည်း SSA ထဲမှာ သဘောထားကွဲလွဲမှုတွေဖြစ်ခဲ့တယ်။ SSPP က နဝတ အစိုးရလက်ထက် 1989 အပစ်ခတ်ရပ်စဲရေးစာချုပ်မှာ လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့​ပြီး SSPP ထိန်းချုပ်ရာနယ်မြေ ရှပ်းပြည်မြောက်ပိုင်း ဒေသတွေကို ရှမ်းပြည်နယ်အထူးဒေသ ၃ အဖြစ်သတ်မှတ်ပေးခဲ့တယ်။ 

 

2009 ခုနှစ် စစ်တပ်က လူမျိုးစုလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အစည်းများကို နယ်ခြား စောင့်တပ်အဖြစ် ဖိအား​ပေးကူးပြောင်းစေတဲ့အခါမှာ SSPP ရဲ့ တပ်မဟာ ၃ နဲ့ တပ်မဟာ ၇ က ပြည်သူ့စစ်အဖြစ် ကူးပြောင်းခဲ့ပါတယ်။ ဗိုလ်မှုးကြီး စဝ်ပန်ဖ ဦးဆောင်တဲ့ တပ်မဟာ ၁ကတော့ ငြင်းဆန်ခဲ့ပြီး SSPP/SSA ကို ပြန်လည်ဖွဲ့စည်းရပ်တည်ခဲ့ပါတယ်။ သို့ပေမယ့် တပ်မဟာ ၃ နဲ့ ၇ က ပြည်သူ့စစ်ဖွဲ့သွားတဲ့အတွက် ပြန်လည်တည်ထောင်တဲ့ SSPP ဟာ အင်အားနည်းနေခဲ့တယ်။

 

ဦးသိန်းစိန်အစိုးရလက်ထက် 2012 မှာ ပြည်နယ်အဆင့်နဲ့ ပြည်ထောင်စု အဆင့် ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်မှုရပ်စဲရေး လက်မှတ်ရေးထိုး ခဲ့သော်လည်း NCA ကို လက်မှတ် မထိုးခဲ့ပါဘူး။ 2011 မှာ ဖွဲ့စည်းတဲ့ United Nationalities Federal Council (UNFC) မှာပါဝင်ပြီး 2017 မှာဖွဲ့စည်းခဲ့တဲ့ Federal Political Negotiation and Consultative Committee (FPNCC) မှာလည်းအပါအဝင်ဖြစ်ပါတယ်။ 2019 May လမှာတော့ RCSS/SSA နဲ့အတူ နှစ်ဖက်အပစ်အခတ် ရပ်စဲရေးကြောင်း ပူးတွဲကြေငြာချက် ထုတ်ပြန် ထားပါတယ်။

 

-MTA -

ဘိန်းဘုရင်ခွန်ဆာဟာ မူလက တန့်ယန်းမြို့နယ်၊ လွယ်မော်ကာကွယ်ရေး ခေါင်းဆောင်တစ်ဦး ဖြစ်ခဲ့ပေမယ့် ၁၉၆၉ မှာ အစိုးရကို ပုန်ကန်ရင်း နောက် လိုက်တွေနဲ့ Shan United Army (SUA) ကိုဖွဲ့စည်းခဲ့တယ်။ SUA ဖွဲ့စည်းပြီးနောက်ပိုင်းမှာ ခွန်ဆာရဲ့ ဘိန်းလုပ်ငန်းဟာ ပိုတွင် ကျယ်လာ ခဲ့တယ်။ 

 

ခွန်ဆာရဲ့ SUA ဟာ ၁၉၈၅ မှာ Tai Revolutionary Army (TRA) နဲ့ပေါင်းပြီး Mong Tai Army (MTA) ကိုဖွဲ့စည်းခဲ့ကြတယ်။ (TRA ဟာ မဟာဒေဝီဦးဆောင်တဲ့ SSA ကနေ ခွဲထွက်ခဲ့တဲ့ Shan United Revolutionary Army- SURA နဲ့ SSPP/SSA တောင်ပိုင်းက ဗိုလ်မှူးကြီး စမ်းမိုင်ရဲ့ တပ်ရင်းတို့ စုပေါင်းထားတဲ့ အဖွဲ့ဖြစ်တယ်။)

 

-RCSS -

ခွန်ဆာရဲ့ MTA တပ်စုဟာ ရွှေတြိဂံနယ်မြေမှာ လှုပ်ရှားမှုတွေ အများကြီး ရှိခဲ့တယ်။ ဒီနေရာမှာတော့ လက်ရှိရှမ်းပြည်မှာ ရှိနေတဲ့ အင်အားကြီး ရှမ်းလက်နက်ကိုင် ၂ ဖွဲ့အကြောင်းကိုပဲ ဖော်ပြဖို့ရည်ရွယ်တဲ့အတွက် ခွန်ဆာအကြောင်းကို အသေးစိတ်မဖော်ပြ တော့ပါဘူး။ 

 

အကြောင်းအမျိုးမျိုးကြောင့် ၁၉၉၆ မှာ ခွန်ဆာရဲ့ MTA ဟာ နဝတ အစိုးရဆီ လက်နက်ချခဲ့တယ်။ ဒီလိုလက်နက်ချတာကို လက်မခံတဲ့ ဗိုလ်ချုပ်ရွက်ဆစ်ဦးဆောင်တဲ့ လူအင်အား ၃၀၀ခန့်နဲ့ အဖွဲ့ဟာ သံလွင်မြစ်အနောက်ခြမ်းမှာ တပ်စွဲပြီး ယခင် SURA အဖြစ်ပြန်လည် ခံယူကာ Shan State Army South (SSAS) ကိုပြန်လည်ဖွဲ့စည်းခဲ့တယ်။ 

 

အဆိုပါအဖွဲ့အား ၁၉၉၆-၁၉၉၈ အတွင်းမှာ အစိုးရက အပြင်းအထန် ထိုးစစ်ဆင်ခဲ့တယ်။ ၁၉၉၈ နှစ်ကုန်မှာ ထိုင်းနယ်စပ်ကို ကူးပြောင်း အခြေစိုက်ခဲ့တယ်။ အဲ့အချိန်မှာ MTA လက်နက်ချတာကို မလိုလား သူများနဲ့ အခြားသူများက ဗိုလ်ချုပ်ရွက်စစ်ရဲ့ တပ်နဲ့ ပူးပေါင်း တာတွေရှိလာခဲ့တယ်။

 

တစ်ဖက်မှာ ၁၉၉၅ ခုနှစ်က SURA ကတစ်ဆင့် ခွဲထွက်ခဲ့တဲ့ Shan State National Army (SSNA) ဟာ ၂၀၀၄ ခုနှစ်မှာ ခေါင်းဆောင် အပြောင်းအလဲဖြစ်ခဲ့တယ်။ ၂၀၀၅ ခုနှစ်မှာတော့ နအဖစစ် ခေါင်းဆောင် တွေက SSNA ကို လက်နက်စွန့်ဖို့ ဖိအားပေးခဲ့တယ်။ အဲ့အခါမှာ SSAS အဖြစ် ဖွဲ့စည်းထားတဲ့ ဗိုလ်ချုပ်ရွက်စစ်ရဲ့ တပ်နဲ့ SSNA တို့ပူးပေါင်းပြီး Restoration Council of Shan State/ Shan State Army (RCSS/SSA) ကိုဖွဲ့စည်းလိုက်ကြတယ်။ 

 

RCSS ဟာ ရှမ်းပြည်အရှေ့ဘက်ခြမ်းမှာ ရှမ်းလူထုရဲ့ ထောက်ခံမှုကို အထိုက်အလျောက်ရတဲ့ အဖွဲ့ဖြစ်တယ်။ ၂၀၁၂ ခုနှစ်မှာ နအဖအစိုးရနဲ့ Bilateral ရေးထိုးခဲ့ပြီး ၂၀၁၃ မှာ Committee of Shan State Union (CSSU) ကို RCSS က ကမကထပြုဖွဲ့စည်းခဲ့ရာ RCSSနဲ့ SSPP အပြင် မြို့ပေါ်ရှမ်းပါတီတွေဖြစ်တဲ့ SNLD (ကျားခေါင်း)၊ SNDP (ကျားဖြူ) နဲ့ ရှမ်းအရပ်ဘက်အဖွဲ့အစည်းတချို့ပါဝင်ခဲ့တယ်။ 

 

RCSS ဟာ ၂၀၁၅ မှာ NCA ထိုးခဲ့ပြီး NCA လက်မှတ်ထိုးတဲ့ အဖွဲ့ အစည်း တွေထဲမှာ RCSS နဲ့ KNU ဟာ အဓိက အင်အားကြီး အဖွဲ့အစည်း များအဖြစ် ယူဆခံခဲ့ရတယ်။ ၂၀၂၁ အာဏာသိမ်းမှု နောက်ပိုင်းမှာ RCSS က စစ်ကောင်စီကို RCSS အနေနဲ့ သော် လည်း ကောင်း၊ NCA ထိုးထားတဲ့ အဖွဲ့တွေစုဖွဲ့ထားသော PPST အဖွဲ့ဝင်အဖြစ်နဲ့ လည်းကောင်း ရှုတ်ချမှုတွေလုပ်ခဲ့တယ်။ ဗိုလ်ချုပ် ရွက်စစ် ကိုယ်တိုင် ကလည်း ဖွင့်ပွဲအချို့မှာ မိန့်ခွန်းပြောခဲ့ပြီး Federal Army စုဖွဲ့ဖို့ကိုတော့ FPNCC အဖွဲ့တွေပါမှ ဖွဲ့လို့ရမယ်လို့ အင်တာ ဗျူးတစ်ခုမှာ ဖြေခဲ့ဖူးပါတယ်။

 

သို့ပေမယ့် ဒီအာဏာသိမ်းမှုနောက်ပိုင်းမှာ RCSS နဲ့ ရှမ်းလူထုကြားမှာ သဘောထားကွဲလွဲမှုတွေ ရှိတာကိုလည်း တွေ့လာရပါတယ်။ ၂၀၂၁ မေလ အစောပိုင်းက ရှမ်းပြည်မှာ ဖြစ်ခဲ့တဲ့ ရွာလုံးကျွတ် မီးလောင်မှု အချို့ကို RCSS ကိုယ်တိုင်က ရှို့တယ်ဆိုတဲ့ ရေးသားမှုမျိုးတွေ တွေ့လာ ရပါတယ်။ (confirm ဖြစ်တယ်လို့တော့ သေချာပေါက် ပြောလို့ မရပါဘူး။)

 

လက်ရှိ RCSS လက်အောက်မှာ တပ်မဟာ ၁၀ ခုရှိပြီး အင်အား ၁၂၀၀၀ မှ ၁၅၀၀၀ ခန့်ရှိတယ်လို့သိရပါတယ်။ RCSS ဟာ ရှမ်းတောင်အဖွဲ့ ဖြစ်ပေမယ့် ရှမ်းမြောက်မှာလည်း အင်အား ၄၀၀၀ ခန့်ကို တပ်ဖြန့် ထားပါတယ်။

 

-RCSS နဲ့ SSPP ဘာကြောင့်တိုက်နေသလဲ?-ရှမ်းပြည် မြောက်ပိုင်းမှာ ဖြစ်နေတဲ့စစ်တွေက အဓိက ၃ ဖွဲ့ကြားမှာဖြစ်တယ်လို့ပြောလို့ရပါတယ်။ RCSS နဲ့ SSPP အပြင် TNLA(တအန်း) လည်း ပါဝင်ပါတယ်။ 

 

အဓိကအားဖြင့်တော့ နယ်မြေလုတာတွေကြောင့် စစ်ဖြစ်နေကြတာ ဖြစ်ပြီး နောက်ခံ background အရကြည့်မယ်ဆိုရင် SSPP က ဗကပနဲ့ ပိုနွယ်ခဲ့တာဖြစ်တဲ့အတွက် တရုတ်နဲ့ ပိုနီးစပ်ပြီး RCSS ကတော့ NCA ထိုးတာ၊ အစိုးရနဲ့ ရင်ကြားစေ့တာတွေလုပ်ပြီး US နဲ့ အနောက်အုပ်စုကို ပိုအားသာတဲ့သဘောတွေ့ရပါတယ်။ 

 

RCSS၊ SSPP နဲ့ TNLA ကြားက စစ်ပွဲတွေက 'နယ်မြေလုကြတာ' ဆိုတာထက် ရှုပ်ထွေးတဲ့ နောက်ခံ အကြောင်းအရင်းတွေရှိနေပြီး နဝတ/ နအဖ လက်ထက်က စစ်တပ်ရဲ့ ရှမ်းအဖွဲ့အစည်းအချင်းချင်းကြား သပ်လျှို သွေးခွဲမှုတွေကြောင့်လည်း ပါပါတယ်။

 

 SSPP က UWSA နဲ့ ဆက်ဆံရေးကောင်းမွန်ပြီး တဖက်မှာလည်း UWSA အနေနဲ့ စစ်တပ်နဲ့ပေါင်းပြီး RCSS ကိုတိုက်ခိုက်တာရှိခဲ့ပါတယ်။ UWSA နဲ့ RCSS မသင့်မြတ်ကြတာကြောင့် ဝ နဲ့ မဟာမိတ်ဆက်ဆံရေးရှိတဲ့ SSPP အနေနဲ့လည်း RCSS နဲ့တိုက်ပွဲများဖြစ်ရတယ် လို့လည်းသိရ ပါတယ်။ 

 

လက်ရှိမှာလည်း မေလ ၇ ရက်နေ့က RCSS နဲ့ SSPP ကြားမှာဖြစ်တဲ့ စစ်ပွဲကြောင့် နောင်ချို၊ ကုလားကွဲရွာမှာ ရွာခံ ၃၀၀ ခန့် ထွက်ပြေး စစ်ရှောင်နေရပါတယ်။ အလားတူ စစ်ရှောင်များက သီပေါ မြို့မှာ လည်း ရှိ နေပါတယ်။ RCSS နဲ့ SSPP ညီညွတ်ရေးအတွက် ရှမ်းလူထုက ဆန္ဒ ထုတ်ဖော်မှုတွေ လည်းရှိ နေပါတယ်။

 

-အာဏာသိမ်းမှု၊ RCSS နဲ့ SSPPကြားက ရှမ်းပြည်-

အခုအချိန်မှာ ရှမ်းပြည်မှာဖြစ်တဲ့စစ်ပွဲတွေက စစ်ကောင်စီနဲ့ဖြစ်တာထက် RCSSနဲ့ SSPP ကြားမှာ ဖြစ်တာပိုများနေပါတယ်။ အထက်မှာ ပြောခဲ့ သလိုပဲ ရှမ်းလူထုကလည်း RCSS နဲ့ SSPP ပူးပေါင်းဖို့ ဆန္ဒ ထုတ်ဖော် တာတွေရှိပါတယ်။ 

 

ထူးခြားတာကတော့ NUG မှာ ရှမ်းလူမျိုး ကိုယ်စားလှယ် ပါဝင်တာ မတွေ့ရသလို ရှုပ်ထွေးနေတဲ့ ရှမ်းပြည်ကိစ္စနဲ့ ပတ်သက်ပြီး တော့လည်း NUG/CRPH က ဘယ်လိုပုံစံနဲ့သွားမယ်ဆိုပြီး policy မူဝါဒဆန်တဲ့ ထုတ်ပြန်မှုတွေ၊ ပြောကြားမှုတွေ မတွေ့ရပါဘူး။ People Defense Force (PDF) အောက်ကနေ ပြည်နယ်အသီးသီးက သက်ဆိုင်ရာ Defense Force တွေဖွဲ့နေချိန်မှာ Shan Defense Force ဆိုတာ မျိုးကိုလည်း မတွေ့ရသေးပါဘူး။ NUG/CRPH က ရှမ်းပြည်နဲ့ ပတ်သက် ရင် ခြေတစ်လှမ်းနောက်ကျနေတယ်လို့ ထောက်ပြချင်တာပါ။ 

 

ရွမ်းပြည်ရဲ့ အရှုပ်အထွေးက RCSS နဲ့ SSPP တင်မဟုတ်ဘဲ အခြား အဖွဲ့အစည်းတွေ အများကြီးနဲ့ ပြန့်ကျဲနေတဲ့ အပိုင်းအစလေး တွေလို ဖြစ်နေ တာကြောင့် နောက်အဖွဲ့တွေကိုတော့ နောက် article တစ်ခုနဲ့ ထပ်ဖော် ပြပါမယ်။ ရှုပ်ထွေးနေတဲ့ ရှမ်းပြည်အခြေအနေဟာ ရင်လေး စရာပါပဲ ဆိုတာကိုတော့ ဒီ၂ ဖွဲ့အကြောင်းနဲ့တင် သိနိုင်ပါတယ်။

References:

Mg Mg Soe, RCSS/SSA ရှမ်းတိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့ (Online.) Available at: https://www.facebook.com/100004587841844/posts/1921594861336757/?d=n. (Accessed: May 9, 2021)

"ချင်း" တော်လှန်ရေးသမိုင်း

 မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဗိုလ်ချုပ်နေဝင်းမှ ပါလီမန်ဒီမိုကရေစီ အုပ်ချုပ်ရေး စနစ်ကို ဖျက်သိမ်းပြီး နိုင်ငံတော်အာဏာကိုသိမ်းသည့် ၁၉၆၂ ခုနှစ်မှ ၁၉၈၈ ခုနှစ် ဒီမိုကရေစီလူထုလှုပ်ရှားမှုကို စစ်လက်နက်ဖြင့် ဖြိုခွဲပြီး ဗိုလ်စောမောင်က နိုင်ငံတော်အာဏာကို ဆက်လက်သိမ်းယူသည်အထိ ချင်းလူမျိုးများသည်လည်း လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ အစည်းအသီးသီး ဖွဲ့စည်း ပြီး တခြားတိုင်းရင်းသားညီအကိုများနည်းတူ တော်လှန်တိုက်ပွဲ ဝင်ခဲ့ကြ သည်။ 

 ဗိုလ်နေဝင်းမှ ပါလီမန်ဒီမိုကရေစီအစိုးရကို ဖျက်သိမ်းပြီး အာဏာသိမ်း လိုက်သည့်အခါ ချင်းပါလီမန် အမတ်များနျင့် ချင်းမျိုးချစ် ပုဂ္ဂိုလ် များသည် Anti Communist Freedom Organization ကို ဖွဲ့စည်းကာ လက်နက်ကိုင် အမျိုးသားလှုပ်ရှားမှုကို စတင်ပြုလုပ် ခဲ့ကြသည်။ ဒုတိယဗိုလ်မှူးကြီး ဆွန်ခိုပေါင်၊ ဒမ်ခေါဟောက်၊ မာန်ခန့်ပေါင်၊ ဟရန် နောလ်၊ ဆွန်ကျင်လျန်နှင့် သွာလ်ဇန်တို့က ဦးဆောင်သည် ဒုတိယ ဗိုလ်မှူး ကြီး ဆွန်ခိုပေါင် ဦးဆောင်မှုဖြင့် ချင်းလူငယ် ၃၀ ဦးတို့သည် ဘင်္ဂလာဒေ့ရှ် သို့ စစ်ပညာသင်ယူခဲ့ကြပြီး လက်နက်နှင့်အတူ ပြန်လည် ရောက်ရှိ လာကြကာ အမျိုးသားရေး လှုပ်ရှားမှုကို ဆက်လက်ပြုလုပ်ခဲ့ ကြသည်။ 

၁၉၆၄ ခုနှစ်တွင် အိန္ဒိယဝန်ကြီးချုပ် Lal Bahadur Shastri သည် မြန်မာနိုင်ငံသို့သွားရောက်ခဲ့ပြီး ဗိုလ်ချုပ်နေဝင်းနှင့် အိန္ဒိယ-မြန်မာ နယ်စမ်ရှိ ပုန်ကုန်ထကြွသူများအရေးကို ဆွေးနွေးခဲ့ကြရာ နှစ်နိုင်ငံ အတွင်း ခွဲထွက်ရေးလှုပ်ရှားမှု၊ တိုင်းပြည်ပြိုကွဲစေမည့် လှုပ်ရှားမှု မှန်သမျှကို ပူးတွဲတားဆီးရန် သဘောတူခဲ့ကြသည်။ တွေ့ဆုံမှု အကျိုးဆက်အဖြစ် ဟရန်နောလ်၊ ဆွန်ခိုပေါင်၊ ဒမ်ကိုဟောက်၊ ရိုထန် နင့် အခြားမျိုးချစ် ပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို အိန္ဒိယအစိုးရမှ ဖမ်းဆီးပြီး မြန်မာ ပြည်တွင်းသို့ လွဲပြောင်းပေးခဲ့ကြသည်။ ဆွန်ခိုပေါင်အား ၁၀ နှစ်၊ ဟရန်နောလ် နှင့် ဒမ်ကိုဟောက်တို့အား ၈ နှစ် အသီးသီး ထောက်ဒဏ် ချမှတ်ခဲ့ကြသည်။ သို့ဖြင့် ဆွန်ခိုပေါင် ဦးဆောင်သော ချင်းလက်နက်ကိုင် တော်လှန်ရေး မှေးမိန်သွားခဲ့သည်။ 

ပါလီမန်အမတ်ဟောင်း ဂျွန်မန်တလင်းနှင့် မျိုးချစ်လူငယ်တစ်တို့သည် ၁၉၆၉ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ ၃၀ ရက်နေ့တွင်လည်းကောင်း၊ ဝီလျှံ ဆာလျန်ဇမ် နှင့် မိုက်ကယ်လ် မန်ခမ်းတို့သည် ၁၉၇၀ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၁ ရက်နေ့တွင် လည်းကောင်း ထိုင်းနိုင်ငံသို့ အသီးသီး ရောက်ရှိခဲ့ပြီး ချင်း ဒီမိုကရေစီ ပါတီကို ဖွဲ့စည်းခဲ့ကြသည်။ ၁၉၇၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ တွင် ဂျင်မီ ဦးဆောင်သော ဇိုမီးချင်း လွတ်မြောက်ရေး တပ်ဦးနှင့် ဆွေးနွေး ကာ နှစ်ပါတီစလုံးဖျက်သိမ်းပြီး ညီညွှတ်သော ဇိုမီး ဒီမိုကရေစီ ပါတီကို ထူထောင်ခဲ့ကြသည်။ ထိုခဏတွင် ဂျင်မီသည်အဖွဲ့မှ ပြန်လည် နုတ်ထွက် သွားသဖြင့် ဖေဖော်ဝါရီလ ၂၈တွင် ချင်းဒီမိုကရေစီ ပါတီအဖြစ် ပြန်လည် ဖွဲ့စည်းခဲ့ကြသည်။ 

ဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် ဂျွန်မန်တလင်း၊ ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် ဝီလျှံဆာလျန်ဇမ်၊ အထွေထွေ အတွင်းရေးမှူးအဖြစ် ပေါင်ကျောထော၊ ဘဏ္ဍာရေးမှူးအဖြစ် ဒေးဗစ်ထန်တို့က ဦးဆောင်ခဲ့ကြသည်။ မတ် ၂၅ တွင် ဒေးဗစ်ထန် နုတ်ထွက် သွားသဖြင့် ၎င်းအစား ဒေနီယဲလ်ထန်လျန်းအား ပြန်လည် အစားထိုး ခဲ့ကြသည်။ ထို့နောက် ၁၉၇၂ ခုနှစ် ဩဂုတ်လ (၂၄)ရက်နေ့ တွင် တော်လှန်ရေးရေး နယ်မြေရောက် ချင်းအမျိုးသားများ စည်းဝေးခဲ့ ကြပြီး ချင်းလွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်ကို တည်ထောင်ရန် ဆုံးဖြတ်ခဲ့ ကြကာ ကရင်နီ အမျိုးသား တိုးတက်ရေး ပါတီဌာနချုပ် အနီးတွင် ဗိုလ်မှူး ဆာလျန်ဇမ် တောင်းဆိုချက်အရ စစ်ဦးစီးချုပ်တာဝန်ကို ဗိုလ်မှူး ဆာလျန်ဇမ်အား ဂွန်မန်တလင်းမှ လိုလိုလားလား လွဲပေးခဲ့သည်။ 

၁၉၇၆ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ (၁၄) ရက်နေ့တွင် ချင်းပြည်သို့ ချီတက်ရန် ဗိုလ်မှူး ဆာလျန်ဇမ် ဦးဆောင်သော ချင်းတပ်မတော်သည် ဌာနချုပ်မှ ရှမ်းပြည်ကိုဖြတ်ပြီး ၁၉၇၇ ခုနှစ် နွေဦးတွင် ကချင်ပြည်သို့ရောက် ရှိခဲ့ ကြသည်။ ထိုမှတဆင့် နာဂတောင်တန်းကို ဖြတ်ပြီး မိုးရာသီတွင် ချင်းပြည်အထိ လေသာတောင်တန်းကို ရောက်ရှိခဲ့ဩည်။ လေသာ တောင်တွင် မိုးဒဏ်၊ လေဒဏ်၊ အအေးဒဏ်ကို အလူးအလိမ့် ခံခဲ့ကြ သည်။ 

အစားအသောက်၊ ဆေးဝါးပြတ်လပ်မှုပြသာနာ အကြီးအကျယ် ရင်ဆိုင် ခဲ့ကြသည်။ ထုတ်လှိုင်ရွာသို့ ရိက္ခာသွားယူစဉ် ရန်သူ မဆလ သစ္စာခံ များနှင့်တိုက်ပွဲ ဖြစ်ပွားခဲ့ရာ (၃)ဦး ဒဏ်ရာရရှိခဲ့ကြသည်။ အခက် အခဲ မျိုးစုံဖြင့်ရင်ဆိုင်ခဲ့ရသော ချင်းတပ်မတော် အင်အား(၂၀) တို့သည် ဗန်းသဲရွာတွင် မဆလထံ အညံ့ခံခဲ့ကြတော့သည်။ 

၎င်းတို့အား အမှုစီရင်ခြင်းမပြုပဲ တိုင်းမှူး ဗိုလ်မှူးချုပ်လှထွန်း၏ အမိန့်ဖြင့် ဗိုလ်ကြီး အေးမောင်(နအဖ ဒုတိယကာကွယ်ရေး ဦးစီးချုပ်ဖြစ်ခဲ့သူ) က တန်းစီရပ်ခိုင်းပြီး အားလုံးပစ်သတ်လိုက်သည်။ အဆိုပါ ချင်းတပ်မတော် အင်အား ၁၂၀ အနက် ၄၆ ဦးသည် ကလေးမြို့ထောင်သို့ အပို့ခံရပြီး (၄)ဦး သည် ဒဏရာရရှိခဲ့ကြသည်။ ကျန် ၄၀ ခန့်သည် လက်နက်ချ အသတ်ခံ ခဲ့ကြသည်။ သို့ဖြစ် ချင်းလွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော် ခေါ် ချင်းအမျိုး သား တပ်မတော်သည်လည်း နလံမထူနိုင်ဖြစ် တော့်သည်။ 

၁၉၆၆ ခုနှစ် မတ်လ(၁)ရက်နေ့တွင် မီဇိုအမျိုးသား တပ်ဦးမှ လွတ်လပ် ရေး ကြေညာကာ အိန္ဒိယအစိုးရအား တရားဝင် တော်လှန် ခဲ့ကြသည်။ မီဇိုအမျိုးသားတပ်ဦးသည် အိန္ဒိယမြန်မာ နှစ်နိုင်ငံပူးတဲွ စစ်ဆင် မှုကြောင့် ၁၉၆၉ ခုနှစ်တွင် ဘင်္ဂလာဒေ့ရှ်နိုင်ငံသို့ ပြောင်းရွှေ့ ခဲ့ကြရာတွင် ချင်းအမျိုးသားတစ်ချို့လည်း ပါဝင်ခဲ့ကြသည်။ အဆိုပါ ချင်းအမျိုးသား များက ဇိုမီးလွတ်မြောက်ရေးတပ်ဦးကို ဖွဲ့စည်းခဲ့ကြသည်။ ဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် တျာလ်ခါလ်၊ ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် ထောင်လွယ်၊ နိုင်ငံခြားရေး တာဝန်ခံ အဖြစ် ထောင်ဆိုင်တို့မှ ဆောင်ရွက် သည်။ 

၁၉၇၂ ခုနှစ်တွင် တျာလ်ခါလ် နှင့် ဆွီတလိန်းတို့သည် ကေအိုင်အေ ကချင်ထံ သို့ သွားရောက်တွေ့ဆုံခဲ့ကြပြီး ဇီုမီးတပ်အား စစ်သင်တန်း ပေးရန် ဆွေးနွေးသဘောတူခဲ့ကြသည်။ သို့သော် တော်လှန်ရေးခရီး မပေါက်မြောက်ခဲ့ပေ။ ချင်းအမျိုးသားတပ်ဦးကို ၁၉၈၈ ခုနှစ် မတ်လ ၂၀ ရက်နေ့တွင် အိန္ဒိယနိုင်ငံ မီဇိုရမ်ပြည်နယ် မြို့တော် အိုက်ဇောလ်တွင် ယခင် ဇိုမီးလွတ်မြောက်ရေးတပ်ဦးအား ချင်းအမျိုးသားတပ်ဦးအဖြစ် ပြောင်းလဲ မှည့်ခေါ်ခဲ့ကြသည်။ ဥက္ကဋ္ဌ အဖြစ် တျာလ်ခါလ်၊ အထွေထွေ အတွင်းရေးမှူးအဖြစ် မန်ခုမ်တို့ တာဝန်ယူ ခဲ့ကြသည်။ 

၎င်းနှစ် နိုဝင်ဘာလတွင် အစည်းအဝေးပြုလုပ်ခဲ့ကြပြီး နိုထန်ကပ်အား ကချင်လွတ်မြောက် ရေးအဖွဲ့ချုပ် ကေအိုအေနှင့် တွေ့ဆုံဆွေးနွေးရန် ထိုင်းနယ်စပ် ကရင်အမျိုးသားအစည်းအရုံး ကေအန်ယူဌာနချုပ်သို့ စေလွှတ်ခဲ့ကြသည်။ သို့ဖြင့် ကချင်ခေါင်းဆောင် ဘရန်ဆိုင်းနှင့် တွေ့ဆုံ ခဲ့ကြပြီး ပူးတွဲစစ်ဆင်ရေး၊ စစ်သင်တန်းပေးရေးကိစ္စ ဆွေးနွေး သဘော တူခဲ့ကြသည်။ နိုထန်ကပ်မှ တျာလ်ခါလ်ထံ ဥက္ကဋ္ဌနေရာ ပေးရန် တောင်းဆိုခဲ့ရာ တျာလ်ခါလ်မှ နေရာဖယ်ပေးခဲ့သည်။ 

၁၉၈၈ ခုနှစ် မတ်လ မှ ဩဂုတ်လအတွင်း မြန်မာတပြည်လုံး ဒီမိုကရေစီ အုံကြွမှုကြောင့် မဆလပါတီအစိုးရ အဆုံးသတ် သွားခဲ့ကြ သော်လည်း စက်တင်ဘာလ ၁၈ ရက်နေ့တွင် စစ်တပ်က နိုင်ငံတော် ငြိမ် ဝပ်ပိပြားမှု တည်ဆောက်ရေးအဖွဲ့အမည်ဖြင့် နိုင်ငံတော်အာဏာကို ရယူခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် ချင်းကျောင်းသား မျိုးချစ်လူငယ်များသည် စစ်အာဏာရှင် စနစ်ဖြုတ်ချရေး၊ ကိုယ့်ကံကျမ္မာ ကိုယ်ဖန်တီးခွင့် ရရှိ ရေးအတွက် တိုက်ပွဲ ဝင်ရန် အိန္ဒိယနိုင်ငံသို့ လမ်းကြောင်းနှစ်ခုမှ ဝင်ရောက် လာကြ သည်။ 

အိန္ဒိယအစိုးရမှ မီဇိုရမ်ပြည်နယ် ဆိုင်ဟား နှင့် ကျန်ဖိုင်မြို့များတွင် ဒုက္ခသည်စခန်း ဖွင့်လှစ်နေရာ ချထားပေးခဲ့ သည်။ အဆိုပါ မျိုးချစ်လူငယ် များသည် အမျိုးသားလှုပ်ရှားမှု ပြုလုပ်ရန် မြန်မာနိုင်ငံ ဒီမိုကရက်တစ် တပ်ဦး (အနောက်ဘက်ခြမ်း)ကို ဖွဲ့စည်းခဲ့ကြသည်။ ထို့နောက် ချင်းအမျိုးသား တပ်ဦးခေါင်းဆောင်များနှင့် ဆွေးနွေးမှုပြုလုပ်ကာ ၁၉၈၉ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလတွင် ဒီမိုကရက်တစ်တပ်ဦးအားဖျက်သိမ်းပြီး ချင်း အမျိုးသား တပ်ဦးသို့ ပူးပေါင်းခဲ့ကြသည်။ 

၁၉၈၉ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလတွင် တပ်ဦးအတွင်း စိတ်ဝမ်းကွဲမှု ဖြစ်ပွားကာ နိုထန်ကပ်ဦးဆောင်သော အဖွဲ့နှင့် တျာလ်ခါလ် ဦးဆောင် သော အဖွဲ့ဟု နှစ်ဖွဲ့ကွဲသွားခဲ့သည်။ အများစုသည် နိုထန်ကပ်အား ထောက်ခံ ခဲ့ကြသည်။ တျာလ်ခါလ် ဦးဆောင်သည့် အဖွဲ့သည် ချင်းလွတ် မြောက်ရေး ကောင်စီအဖြစ် လှုပ်ရှားမှုပြုလုပ်ခဲ့သည်။ ချင်း လွတ်မြောက်ရေး ကောင်စီကို ရိုဇထန်မှ ဦးဆောင်ခဲ့ပြီး ယခုအခါ မှေးမိန် သွားခဲ့ပြီးဖြစ်သည်။ ဥက္ကဋ္ဌ နိုထန်ကပ်သည် ပါတီ စည်းကမ်း ချိုးဖောက်မှု ကြောင့် ၁၉၉၂ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာ(၉)ရက်နေ့တွင် ဖယ်ရှားခြင်း ခံခဲ့ရသည်။ 

ရော်ဂျာ ဗျက်လျန်ထန် ဦးဆောင်သော အမျိုးသား လုံခြုံရေး အရေးပေါ် ကော်မတီ က ပါတီတာဝန်အရပ်ရပ်ကို ဆက်လက်တာဝန်ယူခဲ့သည်။ ၁၉၉၃ ခုနှစ် ဇွနလ် ၉ ရက်နေ့မှစတင်ကျင်းပသော ချင်းအမျိုးသား တပ်ဦး၏ ပထမအကြိမ်ပါတီညီလာခံက ရော်ဂျာဗျက်လျန်ထန်အား ဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် လည်းကောင်း၊ ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် သော်မတ်ထန်နိုး အားလည်းကောင်း၊ အထွေထွေ အတွင်းရေးမှူးအဖြစ် ဘင်ဂျမင်သူရိန် အား လည်းကောင်း ရွေးချယ်ခဲ့ကြသည်။ ထိုနှစ် ဩဂုတ်လတွင် ပြည်သူ အတွင်းစည်းရုံးရေး ကျယ်ကျယ် ပြန့်ပြန့်ပြုလုပ်ခဲ့ပြီး စစ်ဆင် ရေးများ တစ်ခုပြီး တစ်ခု ဆင်နွဲလာခဲ့ကြသည်။ ၁၉၉၅ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီ လ(၂၂)ရက် နေ့တွင် ကျင်းပသော ပထမအကြိမ် ညီလာခံသက်တမ်း၊ 

တတိယအကြိမ် ဗဟိုကော်မတီအစည်းအဝေးက ဥက္ကဋ္ဌရော်ဂျာ ဗျက်လျန်ထန်၏ ဥက္ကဋ္ဌမှ နုတ်ထွက်လွှာ တင်သွင်းမှုကို အတည်ပြု ပေးခဲ့ပြီး ဖွဲ့စည်းပုံအရ သော်မတ်ထန်နိုးသည် ဥက္ကဋ္ဌနေရာကို တာဝန်ယူ ခဲ့သည်။ ၁၉၉၇ ခုနှစ် ဇွန်လ ၂၀ ရက်နေ့မှ ဇူလိုင်လ ၈ ရက်နေ့အထိ ဒုတိယအကြိမ် ပါတီညီလာခံကို ဝိတိုရိယ စခန်းတွင်ကျင်းပခဲ့သည်။ ဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် သောမတ်ထန်နိုး၊ ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် ဇင်ကျုံး၊ အထွေထွေ အတွင်းရေးမှူး အဖြစ် ဘင်ဂျမန်သူရိန်၊ တွဲဖက်အထွေထွေ အတွင်းရေးမှူး အဖြစ် ခွါအုပ်လျန်တို့အား ရွေးချယ် ခဲ့ကြသည်။ 

ချင်းအမျိုးသားတပ်မတော်၏ ပထမဆုံးအကြိမ်တပ်မှူး ညီလာခံကို ၁၉၉၇ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလ ၁၅ ရက်နေ့တွင် ဝိတိုရိယ စခန်းတွင် ကျင်းပခဲ့ရာ တပ်ဦး၏ လမ်းညွှန်မှုကို ဦးထိပ်ထားကာ အမျိုးသား လွတ် မြောက်ရေး အောင်ပွဲခံသည်အထိ ဒူးမထောက်၊ လက်မမြောက် စတမ်း တိုက်ပွဲ ဝင်ရန် သန္နိဌာန် ချမှတ်ခဲ့ကြသည်။ 

ချင်းအမျိုးသားတပ်ဦး၏ တတိယအကြိမ်ညီလာခံကို ၂၀၀၃ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ အတွင်းကျင်းပရာ ဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် သောမတ်ထန်နိုး၊ ဒုတိယ ဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် ဇင်ကျူံး၊ အထွေထွေအတွင်းရေးမှူးအဖြစ် ထန်ယဲန်း၊ တွဲဖက် အထွေထွေ အတွင်းရေးမှူးအဖြစ် ဒေါက်တာရွေခါးတို့အား ရွေးချယ် ခဲ့ကြသည်။ ၂၀၀၅ ခုနှစ်တွင် အိန္ဒိယ မြန်မာနှစ်နိုင်ငံ ပူးတွဲ စစ်ဆင်ရေးကြောင့် ဝိတိုရိယစခန်းကျဆုံးခဲ့ပြီးနောက် ချင်းအမျိုးသား တပ်မတော်သည် အိန္ဒိယ မြန်မာနယ်စပ် တစ်လျှောက်တွင် ပြောက်ကျား စခန်းများ တည်ဆောင်ပြီး ဆက်လက် လှုပ်ရှားနေခဲ့သည်။ 

 ချင်းအမျိုးသားတပ်ဦး၏ စတုတ္ထအကြိမ်ပါတီညီလာခံကို ၂၀၀၈ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလတွင် အိန္ဒိယ မြန်မာနယ်စပ် တနေရာတွင် ကျင်းပခဲ့ရာ ဥက္ကဋ္ဌ အဖြစ် ဇင်ကျူံး၊ ဥက္ကဋ္ဌ(၁)အဖြစ် ထန်နိုး၊ ဥက္ကဋ္ဌ (၂)အဖြစ် ထန်ယဲန်း၊ အထွေထွေ အတွင်းရေးမှူးအဖြစ် ပေါလ်စမစ်၊ အတွင်းရေးမှူး (၁)အဖြစ် ဒေါက်တာရွှေခါး၊ အတွင်းရေးမှူး (၂)အဖြစ် အိပ်ချ်စီ ရာလနှင်းတို့အား ရွေးချယ်ခဲ့ကြသည်။ 

ချင်းအမျိုးသားတပ်ဦးသည် အမျိုးသားပြည်နယ်များကို အခြေခံသော ဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စု တည်ထောင်ရေး၊ ကိုယ့်ကံကြမ္မာ ကိုယ် ဖန်တီးခွင့် ပြန်လည်ရရှိရေး ရည်မှန်းချက်ဖြင့် ယနေ့အထိ တော်လှန် တိုက်ပွဲဝင်နေဆဲဖြစ်သည်။ ချင်းလူမျိုးများသည် ပင်လုံစာချုပ်အားဖြင့် ၁၉၄၈ ခုနှစ်တွင် နယ်ချဲ့ ဗြိတိသျှလက်အောက်မှ လွတ်မြောက် ခဲ့ကြ သော်လည်း ဗမာလူကြီးဝါဒီတစု၏ အုပ်ချုပ်မှု အောက်သို့ ကရောက် ပြန်သော​ကြောင့် စစ်ရေး၊ နိုင်ငံရေးနည်းလမ်းများဖြင့် တော်လှန် တိုက်ပွဲ များ ဆက်လက် ဝင်ခဲ့ကြသည်။ ( ချင်းတော်လှန်ရေး ဝီကီမှ )

သခင်သန်းထွန်း (အလံဖြူ ကွန်မြူ နစ်ပါတီ)

သခင်သန်းထွန်းသည် မြန်မာနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံရေးလှုပ်ရှားမှုသမိုင်းတွင် လွန်ခဲ့သော ၆၃ နှစ် အတွင်းက ထင်ရှားခဲ့သော နိုင်ငံရေး ခေါင်းဆောင် တဦး ဖြစ်ခဲ့ပေသည်။ အထူးသဖြင့် လွန်ခဲ့သော ၅၄ နှစ်အတွင်းတွင် သခင် သန်းထွန်းသည် ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီ၏ ခေါင်းဆောင်ကြီး တဦး အဖြစ် ထင်ပေါ် ကျော်ကြားခဲ့လေသည်။ 

 

သခင်သန်းထွန်း၏နာမည်ကို ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ် လောကတွင်သာမက ကမ္ဘာ့ကွန်မြူနစ်လောကတွင်လည်း ထင်ရှားခဲ့သည်။ သခင် သန်းထွန်း သည် နိုင်ငံရေးအစဉ်အလာ ကြီးမားခဲ့သူဖြစ်သည်။ မြန်မာ့တော်လှန်ရေး သမိုင်းအဆက်ဆက်တွင်လည်း သခင်သန်းထွန်းသည် ရှေ့တန်းက ပါဝင် ခဲ့သည်သာ များသည်။ 

 

တို့ဗမာအစည်းအရုံးခေါင်းဆောင်အဖြစ် ၁၃၀၀ ပြည့် ရေနံမြေ အလုပ် သမားအရေးနှင့် ကျောင်းသားအရေးတော်ပုံတို့တွင် တက်ကြွစွာ ပါဝင်လှုပ်ရှားခဲ့သလို တောင်သူလယ်သမားတို့၏ အရေးကိုလည်း ရှေ့ဆောင် လုံးပမ်းခဲ့သည်။ ထို့အပြင် ဗမာ့လွတ်လပ်ရေးတိုက်ပွဲတွင် ရှေ့တန်းမှ ပါဝင်ခဲ့သလို ဖက်ဆစ်ဂျပန် တော်လှန်ရေး ပျောက်ကျား စစ်တွင်လည်း ဦးစီးခဲ့သူတဦး ဖြစ်သည်။ 

 

ထူးချွန်ထက်မြတ်၍ နိုင်ငံရေးသမိုင်းအစဉ်အလာ ကြီးမားခဲ့သော သခင် သန်းထွန်းကို ၁၉၁၁ ခုနှစ် ဩဂုတ်လ ၁၅ ရက်နေ့တွင် တောင်ငူခရိုင် ကညွတ်ကွင်းမြို့၌ အဖ ဦးဘိုးမောင်၊ အမိ ဒေါ်အေးကြူ တို့မှ ဖွားမြင် ခဲ့သည်။ မွေးချင်း ၆ ဦးအနက် တတိယမြောက် ဖြစ်သည်။ 

 

လိုနီခေတ် မြန်မာနိုင်ငံလွတ်လပ်ရေးကြိုးပမ်းမှု ကာလ ၁၉၃၈ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလတွင် သခင်သန်းထွန်းသည် တို့ဗမာအစည်းအရုံးသို့ ဝင်ရောက်ခဲ့သည်။ ထို့နောက် ၁၉၃၇ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ ၄ ရက်နေ့တွင် သခင်နု၊ ဦးထွန်းအေး၊ ဦးအုန်းခင်တို့နှင့်အတူ နဂါးနီစာအုပ်အသင်း တည်ထောင်ရာတွင် ပါဝင်ခဲ့သည်။ ထို့နောက် တို့ဗမာ အစည်း အရုံးတွင်လည်း လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေးဆိုင်ရာ တာဝန်ခံ အမှုဆောင် အဖြစ်လည်းကောင်း၊ အတွင်းရေးမှူးအဖြစ်လည်းကောင်း တာဝန် ယူကာ ဆက်လက် ပါဝင်လှုပ်ရှားခဲ့ပေသည်။ 

 

၁၉၄၀ ပြည့်နှစ် မတ်လ ၂၉ ရက်နေ့တွင် အိန္ဒိယနိုင်ငံ ရမ်းဂါးမြို့ (Ramgarh) ၌ကျင်းပသည့် အိန္ဒိယ ကွန်ဂရက်ပါတီညီလာခံသို့ တို့ဗမာ အစည်းရုံး၏ ကိုယ်စားလှယ်အဖြစ် သခင်အောင်ဆန်း၊ သခင်တင်အောင်၊ သခင်အုန်းမြင့် (တိုးတက်ရေး) ကိုထွန်းရှိန်၊ ကိုဗဟိန်း၊ သခင် ဆင်ဂူပတားတို့နှင့်အတူ တက်ရောက်ခဲ့သည်။ 

 

ထိုအချိန်တွင် မြန်မာပြည်သို့ ရောက်ရှိလာသော မာ့က်စ်ဝါဒ စာအုပ် များကို ဖတ်ရှုကာ ကွန်မြူနစ်ဝါဒကို စိတ်ဝင်စားခဲ့သည်။ ယင်းနောက် ဗမာပြည် ကွန်မြူ နစ်ပါတီ၌ ပါဝင်လှုပ်ရှားခဲ့သည်။ ၁၉၄၀ ပြည့်နှစ်မှ ၁၉၄၂ ခုနှစ်တွင်းတွင် သခင်သန်းထွန်းသည် နယ်ချဲ့ဆန့်ကျင်ရေး လှုပ်ရှား မှု များကြောင့် ထောင်ကျခဲ့လေသည်။ 

 

၁၉၄၅ ဇူလိုင်လတွင် ဗမာပြည် ကွန်မြူနစ်ပါတီ၏ ဒုတိယကွန်ဂရက်ကို ရန်ကုန်မြို့၌ ကျင်းပခဲ့ရာ သခင်သန်းထွန်းသည် ဗဟို ကောင်မတီဝင် အဖြစ် သခင် ဗဟိန်း၊ သခင်သန်းဖေ၊ သခင်တင်ထွန်၊ သခင် သန်းမြိုင်၊ သခင်မြသွင်၊ သခင်ဇင်၊ ဗိုလ်ကျော်ဇော (ရဲဘော် သုံးကျိပ်) တို့နှင့် အတူ ဖြစ်လာခဲ့သည်။ 

 

ထိုစဉ်က ပါတီအထွေထွေအတွင်းရေးမှူးမှာ သခင်သိန်းဖေ (သိန်းဖေမြင့်) ဖြစ်သည်။ ထို့နောက် သခင်သန်းထွန်းသည် ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီ၏ ဥက္ကဋ္ဌ ဖြစ်လာခဲ့သည်။ ၁၉၄၆ ခုနှစ်တွင် ဖဆပလအဖွဲ့၏ အထွေထွေ အတွင်းရေးမှူးအဖြစ် ရွေးချယ်တင်မြှောက်ခြင်း ခံရသည်။ ၁၉၄၆ အောက်တိုဘာလ ၁၀ ရက်နေ့တွင် သခင်သန်းထွန်း ဦးဆောင် သည့် ဗမာ ပြည် ကွန်မြူနစ်ပါတီသည် ဖဆပလအဖွဲ့ချုပ်မှ ထုတ်ပယ်ခြင်း ခံရ လေ သည်။ 

 

၁၉၄၈ မတ်လ ၂၈ ရက်နေ့ နံနက် ၂ နာရီတွင် ဖဆပလ အစိုးရက တနိုင်ငံလုံး၏ ကွန်မြူနစ်များကို ဖမ်းဆီးရန် အမိန့်ထုတ်ခဲ့ရာ သခင် သန်းထွန်းသည် အစိုးရကို တော်လှန်ပုန်ကန်ကာ ဗမာပြည် ကွန်မြူ နစ် ပါတီ တောတွင်းလျှို့ဝှက် အမည်မှာ (ဦးသာဒင်)ဦးဆောင်၍ တောခို ခဲ့သည်။ 

 

သခင် ဗသိန်းတင်၊ ဗိုလ်ဇေယျ (ရဲဘော်သုံးကျိပ်)၊ သခင်သန်းမြိုင်၊ သခင်ချစ်၊ သခင်တင်ထွန်း၊ ဗိုလ်ရဲထွဋ် (ရဲဘော်သုံးကျိပ်)၊ ဗိုလ်စိန်တင်၊ ဗိုလ်စိုးမောင် တို့ကို ဒုတိယ ဗိုလ်ချုပ်ကြီးများအဖြစ် ခန့်အပ်ခဲ့သည်။ ဗိုလ်ရန်အောင် (ရဲဘော်သုံးကျိပ်)နှင့် ဗိုလ်အောင်မင်းတို့ကိုမူ ဗိုလ်ချုပ် အဆင့်များ ခန့်အပ်ခဲ့သည်။

 

  'ဥက္ကဋ္ဌနေရာက ဆင်းပေးပါ” ဤတောင်း ဆိုမှုကို ကို တုတ်၊ ကိုစိုးသန်း၊ တုတ်၊ ကိုစိုးသန်း၊ တုတ်၊ ကိုစိုးသန်း၊ သခင် ဖေတင့်နှင့်အဖွဲ့က သခင် ဖေတင့်နှင့် အဖွဲ့က သခင်ဖေတင့်နှင့် အဖွဲ့က  တောင်းဆို ခဲ့လေသည်။မဲခွဲ ဆုံးဖြတ်သောအခါ မဲခွဲဆုံးဖြတ်သောအခါ မဲခွဲဆုံးဖြတ်သောအခါ သခင် သန်းထွန်းသည် ဥက္ကဋ္ဌတာဝန်မှ ဆင်းပေးရေး အဆိုသည် ရှုံးနိမ့် သွားသောကြောင့် ဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် သခင်သန်းထွန်း သည် နှစ်ပေါင်း  ၂၀ ကျော်အထိ တာဝန်ယူခဲ့လေသည်။ 

 

သို့ဖြစ် ၁၉၆၇ ဇွန်လ ၁၈ ရက်နေ့တွင် ကွန်မြူနစ်ပါတီ အတွင်းရေးမှူး ရဲဘော်ဌေးနှင့် ရက်နေ့တွင် ကွန်မြူနစ်ပါတီ အတွင်းရေးမှူး ရဲဘော်ဌေး နှင့် ဗကပ ပေါလစ် ဗြူရိုအဖွဲ့ဝင် ရဲဘော် ဘတင် (ဂိုရှယ်) တို့ကို သခင် သန်းထွန်း၏ အမိန့် ဖြင့် ရက်စက်စွာ သတ်ဖြတ် လိုက်ကြ သည်။ 

 

တဖန် ယင်းနှစ် ဒီဇင်ဘာလ ၂၆ ရက်နေ့တွင် ဗကပ ဗဟိုကောင်မတီဝင် ဗိုလ်ရန်အောင် (ရဲဘော်သုံးကျိပ်) အား သခင်သန်းထွန်း၏အမိန့်ဖြင့် ဗဟိုစခန်းမှ တပ်နီအမျိုးသမီး အမြင့် (ခ) မစန်းဝင်းက ခြေထောက်ဖြင့် လည်မျိုကိုနင်း၍ သတ်ဖြတ်ခဲ့သည်။ ယင်းနောက် ၁၉၆၈ ခု သြဂုတ် ၃၀ ရက်နေ့တွင် ပီကင်းပြန် ဗိုလ်ထွန်းငြိမ်းကို သတ်ခဲ့ပြန်သည်။ ထိုနှစ် စက်တင်ဘာလ ၁၄ ရက်နေ့တွင် ဗကပမှ ကျောင်းသားခေါင်းဆောင်များ ကို သတ်ဖြတ်ခဲ့ပြန်သည်။ 

 

 ထို့နောက် ၁၉၆၈ စက်တင်ဘာလ ၂၄ ရက်နေ့ ညနေ ၅ နာရီ မိနစ် ၂၀ အချိန်တွင် တောင်ငူခရိုင် အုတ်တွင်းမြို့နယ် အနောက်ဘက်ခြမ်း ပဲခူးရိုးမအရှေ့စောင်း ကျောက်ချောင်း ကမ်းပါးရှိ တောင်ကျော လေး ပေါ်တွင် သခင်သန်းထွန်းသည် အခင်းသွားနေစဉ် ကြုံတိတ် ခေါ် ရဲဘော်မြကြီး ဆိုသူက ရိုင်ဖယ်သေနတ်ဖြင့် အနီးကပ် ပစ်ခတ် လုပ်ကြံ သောကြောင့် သခင်သန်းထွန်း ပွဲချင်းပြီး ကျဆုံးသွား ခဲ့ရသည်။ 

 

သခင်သန်းထွန်းအား ရဲဘော်မြကြီး သေနတ်ဖြင့် လုပ်ကြံပစ်ခတ်ခဲ့ပုံကို ၁၉၆၈ ခု နိုဝင်ဘာလ ၂၈ ရက်နေ့ ညနေ ၄ နာရီတွင် ရန်ကုန်မြို့ ပြည် လမ်းရှိ အသံလွင့်ရုံ၌ သတင်းစာ ရှင်းလင်းပွဲ ကျင်းပပြုလုပ်ခဲ့သည်။ ယင်းရှင်းလင်းပွဲ၌ ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီ ဗဟိုကောင်မတီဝင် ပဲခူး ရိုးမတိုင်း ဥက္ကဋ္ဌ ဗိုလ်မှူးမြ ခေါ် ရဲဘော်မြသည် သတင်းစာ ဆရာ များ အား အောက်ပါအတိုင်း ရှင်းလင်းပြောပြခဲ့သည်။ 

 

“လွန်ခဲ့သည့်စက်တင်ဘာ ၂၄ ရက်နေ့က မိမိတို့သည် တောင်ငူခရိုင် အုတ်တွင်းမြို့နယ် အနေက်ဘက် ရိုးမတောင်စွယ်တွင် ဗဟိုစခန်း ချခဲ့ ကြသည်။ ထိုနေ့ ညနေ ၅ နာရီကျော်ခန့်တွင် ဥက္ကဋ္ဌသခင်သန်းထွန်းသည် အခင်းကြီး စွန့်ရန် တောင်ခြေသို့ဆင်းသွားပြီး မကြာမီပင် သေနတ်သံ တချက် ကြားရသည်။ သေနတ်သံကြား၍ မိမိကလှမ်းအကြည့်တွင် လုံချည်ကို လက်နှစ်ဖက်ဖြင့် မကာ တောင်ခြေမှ ဗဟိုစခန်းပေါ်သို့ ပြေးတက်လာပြီး၊ “ဘယ်ကပစ် လိုက်တယ် မသိဘူး” ဟု တခွန်းသာ ပြောနိုင်သည်။ မိမိက သေနတ်သံ လာရာကို လိုက်ကြည့်အပြီး ပြန် အလာတွင် သေဆုံးသွားသည်။( Crd: မူရင်းရေးသားသူ)