ရိုဟင်ဂျာတွေကို လူမျိုးတုံး သတ်ဖြတ်မှု ပထမရက် ICJ မှာ ကြားနာ

 ရိုဟင်ဂျာတွေအပေါ် လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှုတွေ ကျူးလွန်ခဲ့တယ်ဆိုတဲ့ စွဲချက်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး နယ်သာလန်နိုင်ငံ သည်ဟိဂ်မြို့က အပြည်ပြည် ဆိုင်ရာတရားရုံး(ICJ)မှာ မြန်မာနဲ့ ဂမ်ဘီယာတို့ရဲ့ လျှောက်လဲ တင်ပြ ချက်တွေကို နောက်ထပ် ကြားနာမှု ဒီနေ့ စတင်နေပါတယ်။

လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှုဆိုင်ရာ ဂျီနီဗာပဋိညာဉ်ကို မြန်မာဘက်က ချိုးဖောက် ခဲ့တယ်ဆိုပြီး ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံက တရားစွဲတဲ့အမှုကို NLD အစိုးရလက်ထက်တုန်းက ကနဦးကန့်ကွက်မှုတွေ ပြုလုပ်ထားတဲ့ အတွက် အဲဒီကန့်ကွက်မှုတွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး ICJ က ကြားနာနေတာ ဖြစ်ပါတယ်။

 မြန်မာဘက်က ကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့

ဒီနေ့ ကြားနာမှုကို ကိုဗစ်-၁၉ ကပ်ရောဂါကြောင့် တက်ရောက်တဲ့ လူအရေအတွက် ကန့်သတ်ထားပြီး လူကိုယ်တိုင်ရော ဗီဒီယိုလင့်ခ် ကနေပါ နှစ်မျိုးစလုံးနဲ့ ကျင်းပပါတယ်။

လေးရက်တာ ကြားနာမှုမှာ ဒီနေ့ ပထမဆုံးနေ့အဖြစ် မြန်မာဘက်က သူတို့ရဲ့ ကန့်ကွက်လွှာကို လျောက်ထားရပါတယ်။ မြန်မာဘက်က ကိုယ်စားလှယ် အဖြစ် ယခင်က ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ရဲ့နေရာမှာ အခုအခါ စစ်ကောင်စီရဲ့ နိုင်ငံတကာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေး ဝန်ကြီး ဦးကိုကိုလှိုင်က တာ၀န်ယူထားပြီး သူနဲ့အတူ ယူကေအခြေစိုက် ရှေ့နေအဖွဲ့က ရှေ့နေ ၃ ဦး တရားရုံးကို တက်ရောက်တာ တွေ့ရပါတယ်။ မြန်မာဘက်က ပူးတွဲကိုယ်စားလှယ် အဖြစ် ဒေါက်တာ သီတာဦးက တာဝန်ယူပါတယ်။ 

အခုကြားနာမှုမှာ သဘာပတိအဖြစ် လက်ရှိ အိုင်စီဂျေရဲ့ ဥက္ကဋ္ဌ အမေရိကန် တရားသူကြီး ဂျုန်း ဒေါ်နိုဟူးက ဆောင်ရွက်ပါတယ်။အထူးတရား သူကြီးတွေအဖြစ် အရင်ကြားနာပွဲတွေကတည်းက နိုင်ငံ အသီးသီးက တင်သွင်းခဲ့တဲ့ တရားသူကြီးတွေလည်း တက်ရောက်ကြပြီး ဂမ်ဘီယာဘက်က တောင်အာဖရိကနိုင်ငံက ဥပဒေ ပညာရှင် ဒေါက်တာ နာဗီ ပီလေးနဲ့ မြန်မာဘက်ကတော့ ဂျာမနီနိုင်ငံက ပါမောက္ခ ကလော့စ် ခရက်ဘ် ဖြစ်ပါတယ်။

 ဘယ်အချက်တွေကို မူတည်ကန့်ကွက်တာလဲ

မြန်မာဘက်က အချက် ၄ ချက်နဲ့အဓိက ကန့်ကွက်သွားမယ်လို့ ဦး ကိုကိုလှိုင်က ကြားနာမှု စစချင်းမှာ ပြောပါတယ်။မြန်မာဘက်က လိုက်ပါ ဆောင်ရွက်တဲ့ ရှေ့နေအဖွဲ့က ဒေါက်တာ ခရစ္စတိုဖာ စတိတ်ကာ တင်ပြတဲ့ ပထမဆုံးအချက်မှာတော့ ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံဟာ အစ္စလာမ္မစ် နိုင်ငံများအဖွဲ့ အိုအိုင်စီ ကိုယ်စား တရားစွဲခဲ့တာ ဖြစ်လို့ ဒီလို တရားစွဲလို့ မရဘူးလို့ ထောက်ပြခဲ့ပါတယ်။

အိုင်စီဂျေကို တင်ပြတိုင်ကြားရာမှာ နိုင်ငံတစ်ခုက နောက်နိုင်ငံ တစ်ခုကိုသာ တရားစွဲဖို့ တင်ပြလို့ရတာ ဖြစ်တဲ့အတွက် နိုင်ငံတကာ အဖွဲ့အစည်း ဖြစ်တဲ့ အိုအိုင်စီက သူတို့ကိုယ်စား ဂမ်ဘီယာကို တရားစွဲ စေတာဖြစ်တယ်၊ ဒါကြောင့် တရားရုံးအနေနဲ့ အမှုကို လက်ခံ စဉ်းစားဖို့ မသင့်ဘူးလို့ တင်ပြခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

 နောက်ထပ် ရှေ့နေတွေကလည်း အခု တရားစွဲဆိုမှုမှာ ဂမ်ဘီယာဟာ နစ်နာတဲ့နိုင်ငံ၊ သူ့နိုင်ငံသားတွေ ထိခိုက်ခံရလို့ တိုင်ကြားတဲ့သူမဟုတ်ဘူး။ ရိုဟင်ဂျာတွေ ထိခိုက်နစ်နာတယ်ဆိုရာမှာ ဂမ်ဘီယာက တိုက်ရိုက် ဆက်စပ်ပတ်သက်မှု မရှိတဲ့အတွက် တရားစွဲဆိုနိုင်တဲ့ အနေအထား မရှိဘူးလို့ ကန့်ကွက် တင်ပြခဲ့ပါတယ်။ တတိယ ကန့်ကွက်ချက် အနေနဲ့ လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှု တားဆီးရေး ပဋိဉာဉ်ကို မြန်မာနိုင်ငံက လက်မှတ် ရေး ထိုးခဲ့စဉ်က ပုဒ်မ ၈ ကို ချွင်းချက် ထားခဲ့ တယ် ဆိုတာကို ထောက်ပြ ပြီး အဲဒီအတွက် မြန်မာကို ဥပဒေအရ တရားစွဲဆိုလို့ မရဘူးလို့ တင်ပြ ပါတယ်။ စတုတ္ထ ကန့်ကွက်ချက်အနေနဲ့ တရားရုံးအနေနဲ့ ဒီအမှုကို လက်ခံစဉ်းစားခွင့် မရှိဘူးဆိုတာကို ဂမ်ဘီယာနဲ့ မြန်မာကြားမှာ တိုက်ရိုက် အငြင်းပွားမှု ပြဿနာရှိမနေဘူးဆိုတဲ့ အချက်နဲ့ တင်ပြ ကန့်ကွက် သွားပါတယ်။

မြန်မာဘက်က ကန့်ကွက်မှုတွေအားလုံးဟာ ဥပဒေအကြောင်းချင်း ရာတွေကို ကိုးကားပြီး ဂမ်ဘီယာက တရားစွဲဆိုခွင့်မရှိဘူး၊ တရားရုံးက ဒီအမှုကို လက်ခံစဉ်းစားခွင့် မရှိဘူးဆိုတဲ့အချက်တွေကို အဓိက တင်ပြ သွား ခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။

ဂမ်ဘီယာရဲ့ မျှော်လင့်ချက်

 ဒီနေ့ ကြားနာမှုမှာ ဂမ်ဘီယာဘက်ကတော့ ကိုယ်စားလှယ်အသစ်အဖြစ် ဂမ်ဘီယာ တရားရေးဝန်ကြီး ဒေါ့ဒါ ဂျာလိုးက လူကိုယ်တိုင် တက်ရောက် ပါတယ်။ သူ့ရဲ့မျှော်လင့်ချက်နဲ့ပတ်သက်လို့ ဒေါ့ဒါ ဂျာလိုးက ကြားနာပွဲ မစခင်လေးမှာပဲ ဘီဘီစီမြန်မာပိုင်းကို အခုလို ပြောပါတယ်။

"တရားရုံးအနေနဲ့ မြန်မာဘက်က ကန့်ကွက်မှုကို ပယ်ချမယ်လို့ပဲ မျှော်လင့်ထားပါတယ်။ ဒီတရားရုံးမှာ ဆုံးဖြတ်စီရင်ပိုင်ခွင့်အာဏာ မရှိဘူး ဆိုပြီး မြန်မာဘက်က ကန့်ကွက်ထားတာပါ။ မြန်မာဘက်ကနေ အခုတစ်ကြိမ်ရော၊ ၂၀၂၀ ဇန်နဝါရီလတုန်းက ကြားဖြတ် အစီအမံချခဲ့တဲ့ ကြားနာမှုတွေမှာရော သူတို့တင်သွင်းခဲ့တဲ့ အဓိက အချက်အလက် တွေကို တရားရုံးက တညီတညွတ်တည်း လက်မခံဘဲ ပယ်ချခဲ့ပါတယ်။ ဒါကြောင့် တရားရုံးအနေနဲ့ အဲဒီတုန်းက သူတို့ရပ်တည် ဆုံးဖြတ်ချက် ကနေ သွေဖြည်သွားစရာ အကြောင်းမရှိဘူး လို့ မြင်ပါတယ်။"

ဒုတိယနေ့ ကြားနာမှုအဖြစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ၂၃ ရက် ဗုဒ္ဓဟူးနေ့မှာ ဂမ်ဘီယာ ဘက်က လျှောက်လဲမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီနောက် ဒုတိယ အကြိမ် အဖြစ် မြန်မာဘက်က ဖေဖော်ဝါရီ ၂၅ ရက်နေ့မှာ လျှောက်လဲ ရဖို့ရှိပြီး ဂမ်ဘီယာဘက်ကတော့ ၂၈ ရက်နေ့မှာ အပြီးသတ် လျှောက်လဲ ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

NUG က မြန်မာနိုင်ငံကို ကိုယ်စားပြုခွင့်ပြုဖို့ တရားရုံးကို တင်ပြ

အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ NUG ကလည်း မြန်မာပြည် ကိုယ်စား ပြုပြီး ကြားနာပွဲတက်ရောက်ဖို့ ဇန်နဝါရီလတုန်းက ICJ ကို စာပို ခဲ့ပေ မယ့် စာလက်ခံရရှိကြောင်း တရားရုံးက ပြန်ကြားစာသာ ရခဲ့ တယ်လို့ ဒီမနက်က လုပ်တဲ့ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲတစ်ခုမှာတော့ NUG နိုင်ငံခြား ရေးဝန်ကြီး ဒေါ်ဇင်မာအောင်က ပြောပါတယ်။ NUG အနေနဲ့ မြန်မာ ဘက်က ကနဦးကန့်ကွက်ထားချက်တွေ အားလုံးကို ရုပ်သိမ်း တယ်လို့ လည်း ကြေညာထားပြီး ဒီအမှုကို ရင်ဆိုင်ဖို့ နိုင်ငံတကာ ရှေ့နေ တွေ ပါဝင်တဲ့ ဥပဒေအဖွဲ့ကိုလည်း ခန့်အပ်ထားပြီး ဖြစ်ကြောင်း ထုတ်ပြန် ထား ပါတယ်။( BBC Myanmar)